2 ـ گريه بر امام حسين عليه‏السلام و توجيه وسايل باطل

برخي تصور كرده‏اند چون مي‏خواهيم بر سالار شهيدان بگرييم و اين برنامه مقصد والايي است پس مي‏شود از هر وسيله‏اي كه به آن كمك كند، بهره گرفت. اگر چه با جعل و تحريف توأم باشد. اين واقعا فكر مسموم و پرآفتي است كه اگر كاري با ظاهري مذهبي بروز كرد و داراي ثوابي بود، ديگر اشكالي ندارد در مسير آن به هر حركتي دست يازيم، اگر چه دين و مبلّغان راستين آن از اين كار بيزار باشند و حضرت ابا عبداللّه عليه‏السلام هم از بابت آن در فشار باشد و خاطر مبارك آن امام همام برنجد. بزرگان دين و علماي شيعه با آن كه خودشايستگي تربيت و تعليم ديگران را داشتند باز دين و عقايد و افكار خويش را بر امام عصر خود عرضه مي‏داشتند تا مبادا به نام دين به چيزي بر خلاف آن معتقد باشند يا به حساب دين، كاري را در جهت معارض آن انجام دهند10.

3 ـ مراجعه به منابع مخدوش و تكيه بر مضامين جعلي

منابعي كه از تاريخ عاشورا حكايت دارند، بايد چندين مشخصه را داشته باشند، در غير اين صورت آميخته به جعل و تحريفند و استناد به آن‏ها مشكلاتي را به بار مي‏آورد و اهداف اين نهضت را تحريف مي‏كند، در وهله‏ي اول چون اين مطالب به منابع اصيل قرآني و روايي عرضه مي‏گردند نبايد رنگ ببازند و يا با آن‏ها در تعارض باشند همچنين مسايلي را كه مطرح مي‏كنند بايد در شأن و مقام حضرت امام حسين عليه‏السلام به عنوان فروغ امامت، ستاره‏ي درخشان آسمان ولايت و هادي انسان‏ها و نگهبان معارف الهي باشد، نكته‏ي ديگر اين كه در بررسي اين متون تطبيق آن‏ها با عقل سليم و منطق كار لازمي است كه اگر خرد ناب و درك عالي انساني قبول آن‏ها را مورد تأمل قرار داد بايد از نقلشان امتناع كرد. اگر انسان هر چه را مي‏خواند و مي‏شنود باور كند و براي ديگران بازگو كند بدترين جهالت را مرتكب شده است. مراجعه كننده‏ي به كتب مقاتل به مصداق «كونوا نقاد الكلام» بايد اين متن‏ها را با ارزيابي درست و ارزشيابي منطقي و اصولي مورد بررسي قرار دهد و از ميان آن‏ها مطالبي را مورد گزينش قرار دهد كه معارف و انديشه افراد را ارتقا دهد، روح شنوندگان و عزاداران را به حماسه‏ي كربلا پيوند دهد و دل‏ها را به اهتزاز درآورد. شهيد مطهري رحمه‏الله مي‏گويد: «... اگر در آن مسير صحيح با بيان حقايق و واقعيات بدون آن كه روضه‏ي دروغي خوانده شود، بدون آن كه جعلي شود، بدون آن كه تحريفي شود... اگر اشكي از روي صداقت و حقيقت ريخت، شور و واويلا به‏پاشد مجلس هم كربلا شد، بسيار خوب است...»11 روي آوردن به منابع مخدوش چون روضة الشهداي ملا حسين كاشفي، اسرار الشهادة ملا آقا دربندي و دخالت دادن فرهنگ‏هاي قبل از اسلام همچون سوگ سياوش و غيره در وقايع كربلا و مانند آن مي‏تواند از زمينه‏هاي تحريف باشد. همچنين رسوخ برخي سنت‏هاي بومي و شيوه‏هاي قومي و محلي كه به عنوان آداب و رسوم اقوام و قبايل مطرح هستند در برخي حوادث عاشورا اين نهضت را آفت زده مي‏كند، كما اين كه فرهنگ حكّام و سلاطين چون به مرثيه‏ها رسوخ يافت اعتبار آن را كم كرد.

نمونه‏هايي از تحريفات لفظي

1 ـ در برخي كتب مقتل كه متأسفانه هنوز هم از آن‏ها استفاده مي‏شود و در روضه‏ها به آن‏ها استناد مي‏كنند براي ذريه‏ي امام دختراني بافته، يا دختراني را در مدينه گذاشته و برخي را شوهر داده و گروهي را از فرط تشنگي هلاك كرده و عده‏اي را شهيد نموده‏اند و آمار مخالفان را به شكل اغراق‏آميز نقل كرده و به ذكر وقايعي پرداخته‏اند كه در اين قيام رخ نداده است.

2 ـ تأكيد بر اين كه علي اكبر نوجواني هيجده ساله و ناكام بوده و آرزوي داماد شدن داشته و پدرش از بابت اين كه برايش همسري برنگزيده ناراحت است، در حالي كه علي اكبر در شعبان سال سي و سوم هجري به دنيا آمده و در كربلا بيست و هشت سال سن داشته و عبارت ثمانية و عشرين تحريف و تصحيف به ثمانية عشر شده و علامه مقرم ثابت كرده كه علي اكبر در كربلا از برادرش امام سجاد عليه‏السلام بزرگتر بوده است12. همچنين برخي مطرح كرده‏اند كه حضرت امام حسين عليه‏السلام از به ميدان رفتن علي اكبر اكراه داشت و اين تحريف در كتاب روضة الشهداي كاشفي ديده مي‏شود ولي شيخ مفيد و سيد بن طاووس خاطر نشان ساخته‏اند وقتي آن جوان خواست به نبرد با اشقيا برود، امام بدون درنگ به وي اذن داد13. برخوردهاي احساسي و بسيار عاطفي بين علي اكبر و مادرش ام ليلي فاقد اعتبار تاريخي است و علاّمه مقرّم اظهار مي‏دارد؛ ام ليلي در كربلا نبوده و قبل از حادثه عاشورا وفات يافت.