شده و موجود مي ‏شود و اين جز تناقض‏گويي چيز ديگري نيست. بنابراين، اين استدلال مبتني بر اصل تحقيق‏پذيري است و به دليل آن‏كه خود اين اصل تجربي نيست، خود خور است و استدلال را از بُن ويران مي ‏سازد.

ارجاع برهان جهان‏شناختي به برهان وجودي ‏

كانت به طور كلي در اثبات وجود خدا براي عقل نظري اعتباري قائل نبوده و براهين جهان‏شناختي را به براهين وجودشناختي ارجاع داده و با اشكالاتي كه بر براهين وجودشناختي مطرح كرده بود نتيجه گرفت كه عقل نظري راهي به وجود و عدم خدا ندارد. استدلال او را در ارجاع براهين جهان‏شناختي به وجودشناختي ، آن‏گونه‏كه كاپلستون نقل‏مي ‏كند «بسياري ‏از فلاسفه و مورخين فلسفه»(1) پذيرفته‏اند، اما