پاسخ ما

ابوحامد غزالى و بوعلى

"غـزالى " كـه در بـيـن مـردم معروف به "حجّة الاسلام " است ، از جمله افرادى است كه سخت با افكار "بوعلى " مبارزه كرده و او را تكفير مى نمود.

زيـرا "غـزالى " عـلاوه بـر آنـكـه سـنـّى مـتـعـصـّبـى بـوده ((72))

مـسـلك اهل تصوّف را هم برگزيده بود و شديدا با استدلالات عقلى و فلسفه مشّاء مخالفت مى كرد.

"ابن رشد اندلسى " مى گويد:

مـبـارزه "غـزالى " عليه "بوعلى سينا" براى خدعه و جلب نظر اصحاب دين و مذهب سنّت بوده وگـرنـه "غزالى " شخصا مردى صاحب نظر بود و پس از آنكه هيچ مذهبى او را قانع نكرد راه انـكـار پـيـش گـرفـت و چـون انـكـار صـرف هـم او را راضـى نـكـرد لاجـرم بـه زهد و درويشى تـوسـّل جـسـت و مـى خـواسـت بـلكـه در سـمـاع درويـشـان گـريـبـان خـود را از دسـت عقل و استدلال مزاحم خلاص كند.((73))

بـنـابراين "بوعلى سينا" كه به اقرار تمام ملل دنيا افتخار علم و دانش است و درباره او مى گـويـنـد:

"كـسـى بـه حدّ او در ميان نوابغ نرسيده است " از بزرگان علماء شيعه بوده و با مـطـالب انـحـرافـى فـلسـفه و تصوّف مبارزه مى كرده و به واسطه آزادى فكر و نبوغ فوق العـاده ، اعـتـقـاد بـه مـذهـب تـشـيـّع و پـيـروى از "چهارده معصوم " (عليهم السلام ) داشته و لذا حـسـودهـاى اهل سنّت و جمعيّت متصوّفه او را تكفير كرده اند و بنده معتقدم كه اين دو موضوع هم جـزء افـتـخـارات "حـجّة الحق ابوعلى سينا" است و مسلّما دانشمندان اسلامى (بخصوص شيعيان ) هيچ گونه اعتراض مذهبى به اين دانشمند بزرگ ندارند و بلكه بوجود او هم افتخار مى كنند.

آن جـوان گـفـت :

از پـاسـخ قـانـع كـنـنده شما كمال تشكّر را دارم و البتّه از همان كلّياتى كه ابـتـداء بـحـث بـيان فرموديد دانستم كه علما و دانشمندان اسلام روى چه اساسى بوده است كه بعضى را تكفير كرده اند و مطالبى در ردّ آنان گفته اند.