يكي از پيش‌نيازهاي مهم حديث‌شناسي در كنار تخصص‌هاي سه‌گانه‌اي كه شرح آن گذشت، بصيرت است. پژوهشگر براي درك دقيق مفاهيم سخنان اهل بيت(ع)، علاوه بر علم رجال و درايه و توان ارزيابي حديث، نياز به نورانيت ذهن و دل و جان دارد. به فرموده امام علي(ع)، سخن حق و درست، نور است:
ان علي کل حق حقيقة، و علي كل صواب نوراً[8].
فراتر از هر حقي، حقيقتي است و فراتر از هر صوابي و سخن نوري است.
سخنان خاندان پيامبر(ص) به دليل اتصال به سرچشمه وحي، چيزي جز حق و صواب نيستند و از اين‌رو، چنان كه در حديث ثقلين آمده، تا هنگام قيامت در كنار قرآن براي امت اسلامي نورافشاني مي‌كنند. در زيارت «جامعه كبيره»- كه از امام هادي (ع) روايت شده است در توصيف اهل بيت(ع) آمده: كلامكم نور[9]. سخن شما نور است.
بي‌شك، هر كس نمي‌تواند نور كلام اهل بيت(ع) را ببيند و از طريق، صدق و يا كذب سخناني را كه به آنان نسبت داده مي‌شود، تشخيص دهد. تنها كساني داراي اين توانمندي هستند که كه داراي ديده بصيرت باشند و اعماق جانشان با نور بصيرت، روشن شده باشد.
اين نورانيت، علاوه بر اين كه شناخت سنت صحيح را بر پژوهشگر آسان مي‌سازد، زمينه‌ساز قدرت استنباط درست احكام الهي از كتاب و سنت نيز هست و اين، همان نيروي قدس الهي است كه از نگاه شهيد ثاني[10]، علاوه بر فقه و اصول و ساير علوم مقدماتي شرط استنباط احكام است. ايشان، پس از تبيين اقسام علوم شرعي و تربيت لازم براي تحصيل آن، تنها آموزش علوم مقدماتي اجتهاد را براي استنباط احكام و رد فروع بر اصول، كافي نمي‌داند و مي‌نويسد:[11]
و تمام اينها جز با بخششي الهي و نيروي قدسي از جانب او كه وي را به خواسته‌ها رساند و بدان مرتبه ارتقا دهد ممكن نيست، و اين مهمترين ركن در فهم دين خدا است و بنده را بدان چاره‌اي نيست. ولي اين بخشش الهي و نسيمي رحماني است كه خداوند آن را به آنكه خواهد اختصاص دهد لكن تلاش و كوشش و توجه به خداوند و انقطاع و بريدن از غير او، تأثيري شگرف و در افاضه آن از جانب خداوند دارد(11) ]چنانكه در قرآن فرموده است: [ و كساني كه در راه ما كوشيده‌اند، به يقين راههاي خود را بر آنان مي‌نماييم و در حقيقت، خدا با نيكوكاران است.[12]