بنابراين سكولاريزم به عنوان يك گرايش فكرى، جريانى خارج از جمع دينداران نيست؛ بلكه يك گرايش درون دينى است. گرايشى كه در پى تقليل و غيرعقلانى كردن شريعت است نه هدم شريعت. اگرچه يقيناً نتيجه سكولاريزم و سكولاريزاسيون هدم دين است. اما، هدم پوسته ى ظاهرى دين نيست بلكه نابودى لُب و مغز دين است. در جامعه ى سكولاريزه شده ظاهر و پوسته ى دين باقى است اما از مخ و مغز دين خبرى نيست. همه ى سكولارها ظاهرى دينى دارند و ادعاهايشان را هم تحت عنوان دفاع از دين القاء مى كنند. گفتيم كه سكولاريزم توهم دو ديدگاه ذهنى نسبت به شريعت است.
1- ديدگاه تاريخى
2- ديدگاه مقدس مآبى ديدگاه تاريخى را تشريح كرديم؛ \