چگونگي حفظ و تقويت ملكه عدالت

فقيه عادل ، چگونه بايد عدالت خويش را پاس دارد و آن را در درون خويش تقويت كند؟ "مراقبه" و "محاسبه"(61) كه دو شرط اساسي تهذيب نفس به شمار مي‏روند، ضامن بقأ ملكه عدالت و تقويت آن نيز هستند. بنابراين حاكم اسلامي نيز بايد با توجه به عبادت و مناجات ومراقبت و توجه به نفس خويش از پا گرفتن ريشه‏هاي گناه در دل ممانعت كند. به ويژه بايد آفاتي را كه راه بر صاحبان جاه و مقام مي‏بندند، بشناسد و با آنها مقابله كند. مهمترين اين آفات تملق و چاپلوسي زيردستان نسبت به اوست.

1. تملق ستيزي

تملق آفتي است كه به يكسان رئيس و مرووس را تهديد مي‏كند:

"كساني كه طالب رياست و احترامات صوريه هستند از مريدان تملقها گويند و فروتنيها نمايند، قلوب آنها را با هر ترتيبي هست جلب كنند. و همين طور اين چرخ به طريق دور و تسلسل مي‏چرخد. زيردستان از ارباب رياسات، و طالبان رياست از زيردستان فرومايه تملق گويند."(62)

اساساً منشا خوشامد انسان از تملق‏گوئيهاي ديگران، همان "حب نفس است كه بزرگترين دام ابليس لعين است."(63) لذا، حاكم اسلامي موظف است در برابر تملق‏گويي ديگران بايستد و آنان را از اين كار باز دارد. حضرت امام در سيرؤ عملي خود همواره بر اين مشي استوار بوده كه به نمونه‏هايي از آن اشاره مي‏كنيم.

ايشان درباره اشعاري كه در مدح ايشان سروده شده بود، مي‏فرمود:

"اين شعرها كه خوانديد، شعرش خوب بود اما براي من اينها صحيح نيست و [...] شما ثنأ خدا را بكنيد كه يك همچو توفيقي نصيب ما شد."(64)

در جائي ديگر كه نسبت به ايشان، در حضورشان سخنان ستايش آميزي ايراد شده بود، چنين واكنش نشان داد:

"اين مبالغات را كه راجع به من فرموده‏اند، من نمي‏پذيرم [...] ايشان خوب بيان مي‏كنند لكن راجع به من را يك قدري بايد عرض كنم تندروي فرمودند و خصوصاً در حضور كس از او اينطور تمجيد كنند، ممكن است كه باور كند، غفلت كند و فاجعه به بار بياورد."(65)

حضرت امام به نوع انتشار اخبار مربوط به خود، در راديو و تلويزيون و مطبوعات نيز اعتراض داشتند و در اين باره مي‏فرمودند:

"من نظري به ديگران ندارم، راجع به خودم مي‏گويم از اين وضع راديو تلويزيون خوشم نمي‏آيد. واقع آن است كه آن قدر كه پا برهنه به راديو تلويزيون حق دارند ما نداريم [...] من مدت‏هاست كه وقتي مي‏بينم راديو تلويزيون را هر وقت بازش مي‏كنم از من اسم مي‏برد، خوشم نمي‏آيد."(66)