نماز در مذاق اهل طريقت و سالكان راه عشق و سائران راه محبت ، تقرب به سوى حضرت اوست .
از نبى بزرگ اسلام صلىاللهعليهوآله نقل شده :
اَلصَّلوةُ قُرْبانُ كُلِّ تقىٍ[203] .
نماز مايه تقرب هر انسان پرهيزكارى است .
و مىدانيد كه مراد از اين قرب ، قرب معنوى است و قرب معنوى وقتى حاصل مىشود كه انسان فرائض را با كمال اشتياق به جاى آورد و محرمات را به خاطر خشنودى حق ترك كند و با تقوا و پرهيزكارى ملازم باشد .
در آثار اسلامى آمده است كه :
« إنَّ الصَّلاةَ خِدْمَةٌ وَقُرْبَةٌ وَوُصْلَةٌ » .
خدمت : همان نماز خواندن بر وفق قواعد و سنن شرعى است و به عبارت ديگر به پا كردن پيكره نماز ، بدون روح و حقيقت آن است .
قربت : نماز به جا آوردن براى به دست آوردن قرب معنوى حضرت دوست است .
وصلت : به جاى آوردن نماز براى فنا شدن در حقيقت حق و بيرون رفتن از هستى خويش و ترك انانيت و مندك شدن در حضرت اوست . گفتهاند : شريعت عبادت است ، طريقت حاضر شدن در محضر حضرت او و حقيقت مقام شهود است .
تقرب به حق موقوف بر سجده حقيقى است و آن به جا آوردن نمازى است كه از آن تعبير به فنا شده ، فناى در اوصاف كه مخصوص اهل طريقت است و فناى در ذرات كه مخصوص به اهل حقيقت است و به همين معنى قرآن مجيد اشاره فرموده است :
وَاسْجُدْ وَاقْتَرِبْ [204] .
و سجده كن و به خدا تقرب جوى .
خداوند بزرگ ، نماز را براى رشد و كمال بندگانش به صورتى و سيرتى زيبا تصوير فرموده است .