خداوند كه انسان را خليفه خود(3)، مسجود ملائكه(4) و امانتدار الهي(5) ميشناسد و قرآن را براي هدايت او فرو فرستاده، به هيچ روي فرقي بين زن و مرد در اين جهات قايل نيست. در تكليف و انجام عمل صالح و پاداش آن تفاوتي بين زن و مرد نيست [آل عمران / 195: (اني لا اضيع عَمَل عاملٍ منكم مِن ذَكرٍ او اُنثي)]. قرآن كريم حتي در داستانهاي بزرگ انساني، از زنان بزرگي كه در ساختن تاريخ ايفا نقش كردهاند به نيكي ياد كرده است. همسران آدم و ابراهيم و مادران موسي و عيسي نمونه هايي از زنان مورد تكريم و تجليل در قرآنند. اگر از همسران نوح و لوط به عنوان زنان ناشايست ياد ميكند [تحريم/10: (ضرب اللّه مثلاً للّذين كفروا امراة نوحٍ و امراة لوط كانتا تحت عبدين من عبادنا صالحين فخانتاهما...)].، از همسر فرعون به عنوان بزرگ زني كه در عين همسري فرعون، شخصيت و كرامت خويش را از ياد نبرد ياد فرمود [تحريم / 11:(و ضرب اللّه مثلاً للّذين آمنوا امراة فرعون اذ قالت رب ابن لي عندك بيتا في الجنّة و نجّني من فرعون و عمله و نجّني من القوم الظّالمين)].
در تعبير قرآن، عفاف مريم(ع) از تعبير عفّت يوسف(ع)، منزّهتر و لطيفتر است [تحريم / 12: (و مريم ابنت عمران التي احصنت فرجها...)] و در مبارزه در برابر ستم، ذكر مادر موسي، خواهر موسي و همسر فرعون از زيبايي ويژهاي برخوردار است. چندين آيه قرآن مقام والاي مريم را تبيين نموده وي را ستوده است.
[تحريم / 12: (و مريم ابنت عمران التي احصنت فرجها فنفخنا فيه من روحنا و صدّقت بكلمات ربّها و كتبه وكانت من القانتين)]، [آل عمران / 37، 42، 43...(فتقبّلها ربّها بقبولٍ حسنٍ و انبتها نباتا حسنا... واذ قالت الملائكة يا مريم انّ اللّه اصطفاك و طهّرك و اصطفاك علي نساء العالمين، يا مريم اقنتي لربّك و اسجدي و اركعي مع الرّاكعين)]. قرآن كريم درباره آن بزرگوار ميگويد كه در محراب عبادت همواره ملائكه با وي سخن ميگفتند. مقامات معنوي او بدانجا رسيده بود كه زكريّا(ع) را به حيرت فرو برده بود. اگر چه مريم(ع) را فاقد مقام رسالت ميدانيم، ولي كرامات شگفتانگيز او را باور داريم و جالب است كه زكرياي پيامبر به هنگام بشارت فرزند، نشانه تصديق طلب كرد[مريم / 10: (قال ربّ اجعل لي آية...)]. ولي مريم بدون نشانه، تصديق نمود. اگر چه طلب نشانه توسط پيامبر خدا نيز براي نيل به مقام طمأنينه بود. بر اساس متون ديني ما زناني چون خديجه و فاطمه، شخصيتي برتر از مردان دارند. به جز معصومان كدامين مرد به پاي خديجه ميرسد؟ غير از پيامبر صلياللهعليهوآله و علي عليهالسلام كدام مرد شخصيتي چون زهرا عليهماالسلام دارد؟
در باور اسلامي، زن و مرد براي يكديگر آفريده شدهاند و مايه آرامش يكديگرند. چنين نيست كه تنها زن براي مرد آفريده شده باشد. قرآن كريم به صراحت ميفرمايد همه موجودات براي انسان آفريده شدهاند و انسان، اعمّ از زن و مرد است و هرگز نفرمود كه زن براي مرد آفريده شده است. تعبير قرآن اين است كه (هنّ لباسٌ لكم و انتم لباسٌ لهنّ)] البقره / 187].
نتيجه اين بحث كوتاه آن است كه زن و مرد، در انسانيت و شخصيت انساني و معيارهاي فضيلت، مساوي اند و داراي حقوقي مساوي نيز هستند، اما تساوي انسانيت و تساوي حقوق، به هيچ روي به معناي تشابه كامل حقوق و وظائف نيست، بلكه مرد حقوقي متناسب با خويش و زن نيز حقوقي سازگار با خود دارد و تنها از اين رهگذر است كه وحدت و صميميت واقعي ميان مرد و زن برقرار ميشود و زن ومرد داراي سعادتي مساوي ميگردند. به تعبير استاد شهيد مطهري، تمامي تفاوتهاي زن و مرد را بايد به حساب «تناسب» گذاشت و نه نقص يكي و كمال ديگري. قانون خلقت خواسته است با اين تفاوتها تناسب بيشتري ميان زن و مرد كه قطعا براي زندگي مشترك آفريده شدهاند، به وجود آورد.