‌ ازبكان، بعد از تصرف خراسان، اين كينه را شديدتر مىكرد. عدم اطاعت قزلباشان از امير نجم نيز از عوامل ديگر اين شكست است1. اين شكست دشمنان صفويه را تشجيع كرد. امراى ازبك با آب و تاب خبر پيروزى خود را به سلطان عثمانى رساندند2. شهر هرات دوباره به تصرف ازبك‏ها درآمد. انبوهى از شيعيان قربانى سياست‏هاى خشن ازبك‏ها شدند و به قتل رسيدند3. شاه اسماعيل به قصد انتقام و جبران اين شكست، بار ديگر به خراسان لشكر كشيد و ازبك‏ها و هواداران آن‏ها را سركوب كرد و هرات را بازپس گرفت.

جنگ چالدران و آغاز نبردهاى ايران و عثماني

اختلاف صفويان و عثمانىها به شروع تحركات سياسى حيدر و جنيد بازمىگردد. عثمانيان از لشكركشىهاى شيوخ صفوى در قلمرو خود بيم داشتند. در زمان قتل حيدر، يعقوب آق قويونلو خبر قتل وى را با شادى و مسرّت، براى بايزيد، سلطان عثمانى، فرستاد و او را سرحلقه ارباب ضلال خواند و بايزيد نيز غلبه وى را بر گروه ضالّه حيدريه تبريك گفت4.

1. ظاهراً عده‏اى از سران قزلباش امير نجم را تنها گذاشتند (عالم آراى صفوى، ص 386). تعصب بىاندازه امير نجم در ماندن و يك‏سره كردن كار ازبكان با وجود نداشتن امكانات كافى و زاد و توشه از عوامل اصلى شكست است. ظاهراً بابر نيز به همين علت امير نجم را تنها گذاشت.

2. دكتر ذ. ثابتيان، اسناد و نامه‏هاى تاريخى و اجتماعى دوره صفويه، ص 106.

3. عالم آراى صفوى، ص 104.

4. عبدالحسين نوايى، اسناد و مكاتبات تاريخى ايران از تيمور تا شاه اسماعيل، ص 615 ـ 623 و ثابتيان، همان، ص 85.