كرده است و به اين ترتيب معنى آيه چنين مىشود: كرسى خداوند همه آسمانها و زمين را در بر گرفته و آنها را احاطه كرده است.
در حديثى از امير مؤمنان على (ع) اين تفسير نقل شده آنجا كه مىفرمايد:
" الكرسى محيط بالسماوات و الارض و ما بينهما و ما تحت الثرى " «1».
" كرسى احاطه به زمين و آسمانها و آنچه ما بين آنها و آنچه در زير اعماق زمين قرار گرفته است دارد".
حتى از پارهاى از روايات استفاده مىشود كه كرسى به مراتب از آسمانها و زمين وسيعتر است بطورى كه مجموعه آنها در برابر كرسى همچون حلقهاى است كه در وسط بيابانى قرار داشته باشد از جمله از امام صادق (ع) نقل شده كه فرمود:
" ما السماوات و الارض عند الكرسى الا كحلقة خاتم فى فلاة و ما الكرسى عند العرش الا كحلقة فى فلاة " «2» (آسمانها و زمين در برابر كرسى همچون حلقه انگشترى است در وسط يك بيابان و كرسى در برابر عرش همچون حلقهاى است در وسط يك بيابان) البته معنى اول و دوم كاملا مفهوم و روشن است ولى معنى سوم چيزى است كه هنوز علم و دانش بشر نتوانسته است از آن پرده بر دارد زيرا وجود چنان عالمى كه آسمانها و زمين را در بر گرفته باشد و به مراتب وسيعتر از جهان ما باشد هنوز از طرق متداول علمى اثبات نشده است، در عين حال هيچگونه دليلى بر نفى آن نيز در دست نيست، بلكه همه دانشمندان معترفاند كه وسعت آسمان و زمين در نظر ما با پيشرفت وسائل و ابزار مطالعات نجومى روز به روز بيشتر مىشود و هيچ كس نمىتواند ادعا كند كه وسعت عالم هستى به همين اندازه است كه علم امروز موفق به كشف آن شده است بلكه به احتمال قوى عوالم بىشمار ديگرى وجود دارد كه از قلمرو ديد وسائل امروز ما بيرون است.
1) تفسير نور الثقلين، جلد اول، صفحه 260 حديث شماره 1042. 2) مجمع البيان، جلد 1 و 2 صفحه 362.