تفسیر نمونه جلد 2

ناگفته نماند كه تفسيرهاى سه‏گانه بالا هيچ منافاتى با هم ندارد و جمله" وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ" مى‏تواند هم اشاره به نفوذ حكومت مطلقه و قدرت پروردگار در آسمانها و زمين باشد و هم نفوذ علمى او و هم جهانى وسيع‏تر از اين جهان كه آسمان و زمين را در بر گرفته است. و در هر صورت اين جمله، جمله‏هاى ما قبل آيه را كه در باره وسعت علم پروردگار بود تكميل مى‏كند.

نتيجه اين كه حكومت و قدرت پروردگار همه آسمانها و زمين را فرا گرفته و كرسى علم و دانش او به همه اين عوالم احاطه دارد و چيزى از قلمرو حكومت و نفوذ علمى او بيرون نيست.

در جمله وَ لا يَؤُدُهُ حِفْظُهُما-" يؤده" در اصل از ريشه" اود" بر وزن" قول" به معنى ثقل و سنگينى مى‏باشد- يعنى حفظ آسمانها و زمين براى خداوند هيچگونه سنگينى و مشقتى ندارد. زيرا او همانند مخلوقات و بندگان خود نيست كه قدرتشان محدود باشد و گاهى از نگهدارى چيزى خسته و ناتوان شوند قدرت او نامحدود است و براى يك قدرت نامحدود اصولا سنگينى و سبكى، مشقت و آسانى مفهومى ندارد اين مفاهيم همه در مورد قدرتهاى محدود صدق مى‏كند! از آنچه در بالا گفتيم روشن مى‏شود كه ضمير" يؤده" به خداوند بر مى‏گردد جمله‏هاى سابق آيه و جمله بعد نيز گواه بر اين معنى است زيرا ضماير آنها نيز همه بازگشت به خداوند مى‏كند بنا بر اين احتمال بازگشت ضمير به كرسى به اين معنى كه" حفظ آسمانها و زمين براى كرسى سنگين و ثقيل نيست" بسيار ضعيف به نظر مى‏رسد.

جمله" وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ" در حقيقت دليلى براى جمله‏هاى سابق است، يعنى خداوندى كه برتر و بالاتر از شبيه و شريك و هر گونه كمبود و عيب و نقصان است، و خداوندى كه عظيم و بزرگ است و بى نهايت است هيچ كارى براى او مشكل نيست و هيچ گاه از اداره و تدبير جهان هستى خسته و ناتوان و غافل و بيخبر