مىدانيم در اينجا تناسب چندانى ندارد) حتى بعضى از مفسران تصريح كردهاند كه عرب به شخص بخيل، فاحش مىگويد. «1»
اين احتمال نيز داده شده كه فحشاء در اينجا به معنى انتخاب اموال غير قابل مصرف براى انفاق است، و نيز گفته شده: منظور از آن هر معصيتى است زيرا شيطان به وسيله ترس از فقر و تهيدستى انسان را وادار به كسب مال از انواع طرق نامشروع مىكند.
تعبير به امر كردن شيطان، اشاره به همان وسوسههاى او است، و اصولا هر نوع فكر منفى و بازدارنده و كوتاه بيننده، سرچشمهاش تسليم در برابر وسوسههاى شيطانى است، و در مقابل، هر گونه فكر مثبت سازنده و آميخته با بلند نظرى، سرچشمهاش الهامات الهى و فطرت پاك خدادادى است.
در توضيح اين سخن بايد گفت: در نظر ابتدايى انفاق و بذل مال، چيزى جز" كم كردن" مال نيست و اين همان نظر كوتهبينانه شيطانى است، ولى با دقت و ديد وسيع مىبينيم كه انفاق ضامن بقاى اجتماع و تحكيم عدالت اجتماعى، و سبب كم كردن فاصله طبقاتى و پيشرفت همگانى و عمومى مىباشد و مسلم است كه با پيشرفت اجتماع، افرادى كه در آن اجتماع زندگى مىكنند نيز در رفاه و آسايش خواهند بود و اين همان نظر واقعبينانه الهى است.
قرآن به اين وسيله مسلمانان را توجه مىدهد كه انفاق اگر به ظاهر، چيزى از شما كم مىكند در واقع چيزهايى بر سرمايه شما مىافزايد، هم از نظر معنوى و هم از نظر مادى.
در دنياى امروز كه نتيجه و اثر اختلافات طبقاتى و پايمال شدن ثروتها به خاطر به هم خوردن تعادل تقسيم ثروت به روشنى به چشم مىخورد درك معنى
1) تفسير روح البيان، جلد 1 صفحه 431 (ذيل آيه مورد بحث).