(فَمَنِ اضْطُرَّ فِي مَخْمَصَةٍ غَيْرَ مُتَجانِفٍ لِإِثْمٍ فَإِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ).

مخمصه از ماده" خمص" (بر وزن لمس) به معنى" فرورفتگى" است، و به معنى گرسنگى شديد كه باعث فرورفتگى شكم مى‏شود نيز آمده است خواه به هنگام قحطى باشد يا بهنگام گرفتارى شخصى.

غير متجانف لا ثم به معنى آن است كه تمايل به گناه نداشته باشد، و آن يا به عنوان تاكيد مفهوم اضطرار آمده، و يا به منظور آن است كه به هنگام ضرورت زياده روى در خوردن گوشت حرام نكند، و آن را حلال نشمرد، و يا آنكه مقدمات اضطرار را خودش فراهم نساخته باشد، و يا آنكه در سفرى كه براى انجام كار حرامى در پيش گرفته، گرفتار چنان ضرورتى نشود، ممكن است همه اين معانى از اين عبارت منظور باشد. (براى توضيح بيشتر در اين زمينه به جلد اول تفسير نمونه صفحه 430 و 431 مراجعه كنيد.)

سوره المائدة (5): آيه 4

يَسْئَلُونَكَ ما ذا أُحِلَّ لَهُمْ قُلْ أُحِلَّ لَكُمُ الطَّيِّباتُ وَ ما عَلَّمْتُمْ مِنَ الْجَوارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ اللَّهُ فَكُلُوا مِمَّا أَمْسَكْنَ عَلَيْكُمْ وَ اذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَيْهِ وَ اتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ (4)

ترجمه

4- از تو سؤال مى‏كنند چه چيزها براى آنها حلال شده است بگو آنچه پاكيزه است براى شما حلال گرديده و (نيز صيد) حيوانات شكارى كه از آنچه خداوند به شما تعليم داده به آنها ياد داده‏ايد (براى شما حلال است) پس از آنچه اين حيوانات براى شما (صيد مى‏كنند و) نگاه مى‏دارند بخوريد و نام خدا را (به هنگام فرستادن حيوان براى شكار) بر آن بريد و از خدا بپرهيزيد كه خداوند سريع الحساب است.