تفسیر نمونه

ناصر مکارم شیرازی

جلد 9 -صفحه : 440/ 143
نمايش فراداده

يك پيامبر در حكم انكار همه پيامبران است، و يا اينكه هود آنها را به ايمان به انبياى پيشين نيز دعوت مى‏كرد و آنها انكار مى‏كردند.

سومين گناهشان اين بود كه فرمان خدا را رها كرده" و از فرمان هر جبار عنيدى پيروى مى‏كردند" (وَ اتَّبَعُوا أَمْرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٍ) چه گناهى از اين گناهان بالاتر، ترك ايمان، مخالفت پيامبران و گردن نهادن به فرمان جباران عنيد.

" جبار" به كسى مى‏گويند كه از روى خشم و غضب مى‏زند و مى‏كشد و نابود مى‏كند، و پيرو فرمان عقل نيست و به تعبير ديگر جبار كسى است كه ديگرى را مجبور به پيروى خود مى‏كند و يا مى‏خواهد نقص خود را با ادعاى عظمت و تكبر ظاهرا بر طرف سازد، و" عنيد" كسى است كه با حق و حقيقت، فوق العاده مخالف است و هيچگاه زير بار حق نمى‏رود.

اين دو صفت، صفت بارز طاغوتها و مستكبران هر عصر و زمان است، كه هرگز گوششان بدهكار حرف حق نيست، و با هر كس مخالف شدند با قساوت و بى‏رحمى، شكنجه مى‏كنند و مى‏كوبند و از ميان مى‏برند.

در اينجا يك سؤال پيش مى‏آيد و آن اينكه اگر جبار معنايش اين است، چرا يكى از صفات خدا در قرآن سوره حشر آيه 23 و ساير منابع اسلامى" جبار" ذكر شده است؟

پاسخ اينكه:" جبار در اصل ريشه لغت همانگونه كه در بالا اشاره كرديم، يا از ماده" جبر" به معنى قهر و غلبه و قدرت است و يا از ماده" جبران" به معنى برطرف ساختن نقص چيزى است.

ولى" جبار" چه به معنى اول باشد يا دوم در دو شكل به كار مى‏رود، گاهى به صورت مذمت و آن در موردى است كه انسانى بخواهد كمبودها و نقائص خود را با" خود برتربينى" و تكبر و ادعاهاى غلط جبران كند، و يا اينكه بخواهد