جلوه تاریخ در شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید

محمود مهدوی دامغانی

جلد 7 -صفحه : 407/ 391
نمايش فراداده

حكمت (172)

ترك الذنب اهون من طلب التوبة. «رها كردن گناه آسان‏تر است از طلب توبه.» اين سخن حق است، زيرا رها كردن گناه يعنى باز ايستادن از انجام دادن آن و اين كار براى كسى كه اثر گناه را بشناسد و بداند سرانجام چه خواهد شد، آسان است و اين كار آسان‏تر از آن است كه آدمى در گناه بيفتد و سپس به جستجوى توبه برآيد، چه بسا كه انگيزه توبه پيدا نكند و بر فرض كه انگيزه آن را بيابد، چگونه ممكن است كه همه شرطهاى توبه براى او جمع شود و بر انجام دادن گناه و كار زشت پشيمان شود، آن هم نه از ترس عذاب و نه به اميد ثواب بلكه از اين جهت كه آن كار زشت است. وانگهى مثلا اگر فقط از گناه زنا كارى يا باده نوشى توبه كند، توبه‏اش سودى نخواهد داشت كه توبه او فقط هنگامى سود بخش خواهد بود كه توبه از همه گناهان و زشتى‏ها باشد و از هر گناه كه كرده است نادم باشد كه اى كاش انجام نمى‏داد و عزم استوار كند كه به هيچ گناهى بر نگردد، و اگر توبه‏اش را بشكند همه گناهان گذشته و عقابى كه بر آن مترتب است با او حساب خواهد شد نه تنها همان گناهى كه در آن مورد توبه خود را شكسته است. و اين عقيده بسيارى از متكلمان است. بنابر اين شكى باقى نمى‏ماند كه ترك گناه به مراتب آسان‏تر از توبه‏اى است كه اين چنين باشد. و نظير آن است كه كسى در كارى كه ممكن است به خطر در افتد در آيد به اميد آنكه اگر خطرى پيش آيد سرانجام به گونه‏اى از آن رهايى خواهد يافت.

حكمت (173)

كم من اكلة تمنع اكلات. «چه بسا يك خوردن كه از خوردن‏ها باز دارد»