صفحه‌ى 254
يقين ممكن نباشد، عمل مىكنند به ظنّ و هر گاه ظنّ نباشد به هيچ طرفى پس بايد صبر كنند مگر اين كه خوف فساد ميت باشد يا خوف ضرر بر مباشرين، كه در اين وقت وجوب استقبال ساقط است.
احوط در طفل متولد از زنا كه احد طرفين از پدر و مادر او مسلم باشند، اجراء احكام مسلم است از دفن در مقابر مسلمين رو به قبله و غير آن.
جايز نيست دفن مسلم در مقبرهى كفار چنانچه جايز نيست دفن كفار و اولاد ايشان در مقابر مسلمين. بلى! اگر ميت كافر و مسلم مشتبه شود، همه را در مقبرهى مسلمين دفن مىكنند. و هر گاه دفن كردند كافر را در مقبرهى مسلمين يا مسلمى را در مقبرهى كفار، جايز است نبش به جهت اين كه كافر حرمت ندارد و مقتضاى حرمت مسلم اين است كه با كفار نباشد.
جايز نيست دفن مسلم در مواضعى كه هتك حرمت او است، مثل مزبله و بالوعه و نحو اينها.
جايز نيست دفن در مكان مغصوب و نه در زمينهاى موقوفه از براى غير دفن، پس جايز نيست دفن در مساجد و مدارس و نحو اينها چنانچه جايز نيست دفن در قبر غير، كه هنوز ميت آن پوسيده نشده.
واجب است دفن اجزاء مبانهى [جدا شدهى] ميت حتى ناخن و دندان و مو. و اما از حىّ پس مثل دندان، واجب نيست هر چند كمى گوشت با آن باشد. بلى! مستحب است دفن آنها بلكه مستحب است كه نگاه دارد كه بعد از موت با او دفن كنند چنانچه از وصيت حضرت باقر به حضرت صادق (عليهما السلام) در دفن دندان ظاهر مىشود. و از امير المؤمنين (عليه السلام) مروى است كه پيغمبر (صلّى الله عليه وآله وسلّم)، امر فرمودند به دفن چهار چيز: موى و دندان و ناخن و خون. و به روايت عايشه از آن حضرت هفت چيز به زيادتى حيض و بچهدان و علقه.
هر گاه شخصى در چاهى بميرد و ممكن نباشد بيرون آوردن او، واجب است آن چاه را پر كرده قبر او قرار دهند.
هر گاه بچه در شكم زن حامله بميرد و بترسند بر مادر از بقاء آن بچه در شكم او، بايد به علاج آن را بيرون آورد اگر چه به داخل كردن دست و پاره كردن بچه و بيرون آوردن او باشد. و مباشر اين امر بايد زن يا شوهر او باشد و