صفحه ى 642
سپس از امانت رسول به عنوان رسول، و امانت هر پيشواى رسالتى با سابقه در فداكارى براى آنچه مربوط به وظيفه رسول مى شود و سخت از طبيعت امت دور است، سخن مى رود. سپس به بيان درجه رسول و اكرام خداوند متعال به انسانيت با مبعوث كردن وى به فرستادگى در رسالت بحث مى شود.
[159] از بارزترين صفات پيشوا سعه صدر و توانايى براى تحمل مردم با همه بد خلقى و تناقض و نادانى و انحرافى است كه دارند و سعه صدر به نوبه خود هنگامى فراهم مى شود كه هدفى داشته باشد، و در قلب خود رسالت بزرگى را حمل كند كه به خاطر آن همه دشواريهايى كه از سوى مردم با آنها رو به رو است سهل شود، و به همين سبب قرآن ميان نرمى رسول و رحمت خداى تجسم يافته در رسالت او ارتباطى برقرار مى كند.
«فَبِما رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ- به رحمت خدا تو بر ايشان نرمى نمودى، و اگر درشت و سخت دل بودى، هرآينه از گرد تو پراكنده مى شدند.»
مخصوصا در اجتماع جزيرة العرب- همچون در هر اجتماع خشن ابتدايى- كه به اندازه كافى با سختى و خشونت پرورده شده بود، نرمى بيشترى مورد نياز تا مشكلات آن بتواند به نيكوترين صورت حلّ و فصل شود.
در صورتى كه در اجتماعات متمدن كه مردم آن به نرمى و ملايمت خوگر شده اند، گاه اتفاق مى افتد كه نرمى سودى ندارد، همچون قوم موسى (ع) كه پيامبرشان با آنان سخت بود، از آن روى كه احساس به كرامت و بزرگى را از دست داده بودند، و پيشوا مى بايستى نرمى و مدارا را تمرين كند و نفس خود را بر آن بار آورد، تا ناگهان كلمه گزنده اى از دهان او بيرون نيايد و قوم او را به شرى برنيانگيزد و نرمى به معنى صفاتى است كه پس از اين مى آيد:
«فَاعْفُ عَنْهُمْ وَ اسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَ شاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ- پس از ايشان در گذر و براى آنان آمرزش خواه و در كار با ايشان مشورت كن.»
در مردم صفات بد و كارهاى ناشايسته وجود دارد، و بر پيشوا است كه آنها