فروشى مىكند، و اين امر درست بر ضدّ و نقيض هدفهاى قرآن در آزادسازى انسان از پرستش بت و طاغوت است. يكى از مفسّران كلمه «به- به آن» را در اينجا به كعبه تفسير كرده است، كه مشركان آنجا را وسيله بزرگى فروشى و استكبار خود در زمين قرار داده بودند، در حالى كه ديگران آن را به «قرآن» تفسير كردهاند كه وجود كلمه «آيات» اشاره بدان دارد و كلمه «القول» نيز در همين روند دلالت بر «قرآن» مىكند.
اعراب جاهلى، چون شب تيره مىشد و تيرگى شب با نور ماه به هم مىآميخت و شرايط افسانهسرايى برايشان آماده مىشد، پيرامون كعبه حلقه مىزدند و به گفتارهايى لغو همچون هذيان بيماران مىپرداختند كه مرادشان از آنها هيچ معنايى حقيقى نبود.
اين سخنان بيهوده نمايانگر ميزان بىخبرى و فرو رفتن آنها در گرداب لهو و هوى و بىهدفى بود كه آنها را به پستترين مراحل عذاب كه از آن رهايى نداشتند كشانيد. اينك به دو حالت ناله و زارى و ناسزا گويى و پريشان بافى آنان بينديشيد.
[68] «أَ فَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ- آيا در اين سخن نمىانديشند؟ ...»
در برابر آن دسته مؤمنان را مىبينيم كه در معانى قرآن مىانديشند، و تدبّر از كلمه الدّبر آمده كه به معنى نهايت است، پس مؤمن از قرآن آغاز مىكند و با عقل و خرد خود حركت مىكند و در پرتو اين آيه به حقايق دست مىيابد، پس مىبينى كه اين آيه چه مىخواهد و واقعيّت خارجى و تطبيق زنده آن چيست.
در واقع قرآن بدعت و چيزى بىسابقه و نو پديد نيست بلكه ادامه رسالتهاى الهى براى بنى نوع بشر در طول زمان است و آنان كه از اجراى آن سرمىپيچند يا بر آن بزرگى مىفروشند و آن را از معانى خود عارى مىسازند هيچ حجّت و دليلى ندارند.
«أَمْ جاءَهُمْ ما لَمْ يَأْتِ آباءَهُمُ الْأَوَّلِينَ- يا براى آنها چيزى نازل شده كه براى نياكانشان نازل نشده بود؟»