تفسیر هدایت جلد 8

كسانى را كه دلشان غرقه در گناه شده گرفتار نمى‏سازد بلكه ناز پروردگانشان را گرفتار عذاب مى‏سازد. و آياتى كه بعد از اين آيه مى‏آيند آن را تفسير مى‏كنند، و اين امر از ويژگيهاى روند قرآنى است كه آيات آن يكديگر را تفسير مى‏كنند.

كلمه «يجئرون» از جأر است كه نهايت حالت گريه و لابه و درخواست باصرار باشد.

[65] ولى دعا و درخواست ناز پرورده آن گاه كه عذاب او را در بر گرفته است سودى ندارد.

«لا تَجْأَرُوا الْيَوْمَ إِنَّكُمْ مِنَّا لا تُنْصَرُونَ- امروز ناله سر مى‏دهيد كه شما را از عذاب ما كس نرهاند.»

[66] و آيه بعد، پاسخ به پرسشى است كه فرض مى‏شود ناز پروردگان، هنگامى كه خود را با عذاب روياروى مى‏بينند، به عمل مى‏آورند، آن گاه كه سبب ردّ پناهجويى و لابه و زارى خود را جويا مى‏شوند، به آنان پاسخ داده مى‏شود:

«قَدْ كانَتْ آياتِي تُتْلى‏ عَلَيْكُمْ فَكُنْتُمْ عَلى‏ أَعْقابِكُمْ تَنْكِصُونَ- آيات من بر شما خوانده مى‏شد و شما نمى‏پذيرفتيد و واپس مى‏رفتيد.»

براستى آيات قرآنى وسيله و سوخت موتور تحرّك و پيشرفت است و شرط اين است كه انسان را به سوى جلو براند، امّا اگر قلب طبعا به عقب افتادگى و انحراف عادت كرده باشد اين وسيله و سوخت با چنان قلبى ابدا سازگار نيست و سودى نمى‏دهد بلكه به سركشى و كفر آن مى‏افزايد و واپس برگشتن كنايه از سير قهقرايى و عقب گرد است.

[67] از اين رو قرآن مى‏گويد:

«مُسْتَكْبِرِينَ بِهِ- به آن بزرگى و نخوت مى‏فروختيد ...»

يعنى به قرآن.

«سامِراً تَهْجُرُونَ- شب هنگام در افسانه‏سرايى ناسزا مى‏گفتيد.»

تكبر انسان بر قرآن چيزى است، و تكبّر او به قرآن چيزى ديگر- و اين بزرگتر است- زيرا اين رسالت بزرگ الهى را تبديل به وسيله استكبار و بزرگى