سوره الفرقان (25): آيات 68 تا 77 - تفسیر هدایت جلد 8

ديگران را بدان بر پا نگهدارند.

عياشى چنين روايت مى‏كند و گويد: از امام رضا (ع) درباره هزينه خانواده كسب اجازه كردم كه چگونه بايد باشد؟ گفت: ميان دو مكروه (و ناپسند).

گويد: گفتم: فدايت شوم به خدا نمى‏دانم آن دو مكروه كدامند. گفت: آرى- خدايت رحمت كناد- آيا نمى‏دانى كه خداى تعالى اسراف و خسّت را نمى‏پسندد و گفته است: «وَ الَّذِينَ إِذا أَنْفَقُوا لَمْ يُسْرِفُوا وَ لَمْ يَقْتُرُوا وَ كانَ بَيْنَ ذلِكَ قَواماً- و آنان كه چون هزينه مى‏كنند اسراف نمى‏كنند و خسّت نمى‏ورزند، بلكه ميان اين دو، راه اعتدال را مى‏گيرند».

امام صادق- عليه السّلام- مثالى براى اين موضوع زد و مشتى ريگ برداشت و سخت در مشت خود گرفت و گفت: اين «اقتار خسّت» است- كه خداى عزّ و جلّ آن را در كتاب خود ذكر كرده است- آن گاه مشتى ديگر ريگ برداشت و مشت خود را چنان آزاد گرفت كه تمام آن بريخت. آن گاه گفت: اين اسراف و زياده روى است. سپس مشتى ديگر برداشت و مقدارى از آن را ريخت و مقدارى را نگاهداشت و گفت اين است قوام و اعتدال و ميانه روى.

روايتى سوّم مقدار هزينه را با سطح زندگانى در اجتماع مربوط مى‏كند، و روايتى چهارم، هزينه در راه استوارى بدن و آنچه بدن را مى‏سازد و تندرست مى‏دارد- هر چه باشد- اسراف مى‏شمارد. امّا نصوصى ديگر بر ضرورت گسترش هزينه بر خانواده فرمان مى‏دهد. و از مجموع اين نصوص مى‏فهميم كه ميانه روى در زندگانى مربوط به مجموعه‏اى از عوامل مى‏شود كه شرع و عقل و عرف آنها را معيّن مى‏كند.

سوره الفرقان (25): آيات 68 تا 77

وَ الَّذِينَ لا يَدْعُونَ مَعَ اللَّهِ إِلهاً آخَرَ وَ لا يَقْتُلُونَ النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلاَّ بِالْحَقِّ وَ لا يَزْنُونَ وَ مَنْ يَفْعَلْ ذلِكَ يَلْقَ أَثاماً (68) يُضاعَفْ لَهُ الْعَذابُ يَوْمَ الْقِيامَةِ وَ يَخْلُدْ فِيهِ مُهاناً (69) إِلاَّ مَنْ تابَ وَ آمَنَ وَ عَمِلَ عَمَلاً صالِحاً فَأُوْلئِكَ يُبَدِّلُ اللَّهُ سَيِّئاتِهِمْ حَسَناتٍ وَ كانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحِيماً (70) وَ مَنْ تابَ وَ عَمِلَ صالِحاً فَإِنَّهُ يَتُوبُ إِلَى اللَّهِ مَتاباً (71) وَ الَّذِينَ لا يَشْهَدُونَ الزُّورَ وَ إِذا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا كِراماً (72)

وَ الَّذِينَ إِذا ذُكِّرُوا بِآياتِ رَبِّهِمْ لَمْ يَخِرُّوا عَلَيْها صُمًّا وَ عُمْياناً (73) وَ الَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّيَّاتِنا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِينَ إِماماً (74) أُوْلئِكَ يُجْزَوْنَ الْغُرْفَةَ بِما صَبَرُوا وَ يُلَقَّوْنَ فِيها تَحِيَّةً وَ سَلاماً (75) خالِدِينَ فِيها حَسُنَتْ مُسْتَقَرًّا وَ مُقاماً (76) قُلْ ما يَعْبَؤُا بِكُمْ رَبِّي لَوْ لا دُعاؤُكُمْ فَقَدْ كَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ يَكُونُ لِزاماً (77)