شرح آيات - تفسیر هدایت جلد 8

يگانه شدن مردم است.

آن گاه قرآن تأكيد مى‏كند كه آنچه در آسمانها و زمين است نسبت به خدا فروتن و سر سپرده و سجده گزار اوست، همچون خورشيد و ماه و ستارگان و درخت و جنبندگان. ولى گروهى از افراد بشر باقى مى‏مانند كه از اين سنّت و روش معيّن فترت مستثنى و از نوادرند. براى انسان ممكن نيست كه نخورد يا نياشامد يا نخوابد، و همچنين نمى‏تواند خود را از حوزه زمين بيرون برد، يا از قوانين و سنّتهاى زندگى سر پيچد، آرى، در امكان او هست كه روزه نگيرد يا نماز نگزارد، تنها در اين زمينه محدود به او آزادى داده‏اند كه اراده خود را بيازمايد، امّا در ديگر زمينه‏ها، ناچار است خواه و ناخواه تسليم شود و سر بسپارد.

اينك ما دام كه نمى‏توانى از ولايت خدا بيرون روى، پس چرا بر ضدّ او سرپيچى مى‏كنى و جز او را به عنوانى ولىّ و سرپرست خود مى‏گيرى؟

اين در دنيا، امّا در آخرت، گناهكاران را به سختى به سوى جهنم مى‏رانند و جامه‏هايى آتشين براى آنها مى‏برند، و آب جوشان بر سرشان فرو مى‏ريزند چنان كه آنچه در شكمها و درون خويش دارند مى‏گدازد و گرزها (و پتكها) ى آهنين افروخته‏اى براى آنها آماده است، و هر چه بخواهند از دوزخ و آتش بگريزند آنها را كه مقهور و مغلوبند بدانجا باز مى‏گردانند.

بنا بر اين انسان و سرانجام او هر دو به تدبير خدا معيّن و محدود شده‏اند، زيرا آدمى نمى‏تواند از قلمرو حكمروايى و چيرگى و سلطنت خدا بيرون رود. پس بر انسان مى‏شايد و مى‏سزد كه غير از خدا ولىّ و فرماندهى براى خود نگيرد.

شرح آيات

[15] «مَنْ كانَ يَظُنُّ أَنْ لَنْ يَنْصُرَهُ اللَّهُ فِي الدُّنْيا وَ الْآخِرَةِ فَلْيَمْدُدْ بِسَبَبٍ إِلَى السَّماءِ ثُمَّ لْيَقْطَعْ فَلْيَنْظُرْ هَلْ يُذْهِبَنَّ كَيْدُهُ ما يَغِيظُ- كسى كه مى‏پندارد كه خدا در دنيا و آخرت او را يارى نخواهد كرد خويشتن را با ريسمانى به آسمان بياويزد آن گاه ببرد و بنگرد كه آيا اين حيله خشمش را از ميان خواهد برد.»