[9] «ثانِيَ عِطْفِهِ لِيُضِلَّ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ- گردن را (با تكبّر) به يك سو مىپيماند تا مردم را از راه خدا گمراه كند ...»
يعنى مايل ميان سرشانه و گردنش، كه تعبيرى از تكبّر و روى گرداندن در برابر حقّى است كه با آن روبرو شده، و او همواره از آن رويگردان بوده، و مىكوشد مردم را از راه خدا منحرف كند، و راه خدا همان ايمان بدو و كردار نيك ناب به خاطر اوست.
«لَهُ فِي الدُّنْيا خِزْيٌ- نصيب او در دنيا خوارى است ...»
شايد بتوانيم از اين آيه دريابيم: كسى كه درباره خدا مجادله مىكند در دنيا گرفتار خوارى و خفّتى مىشود كه خدا براى او فراهم ساخته و او نمىتواند از آن بگريزد، يا شكستى فورى، يا مرگى بد، يا رسواييى نزد مردم، يا لعنتى جاودانى.
مگر نه اين كه او خود با پيروى از شيطان و فرمانبردارى از گردنكشان و تسليم و فروتنى نسبت به ثروتمندان ذلّت و خوارى را براى خويش خريده است؟
«وَ نُذِيقُهُ يَوْمَ الْقِيامَةِ عَذابَ الْحَرِيقِ- و در روز قيامت عذاب آتش را به او مىچشانيم.»
دستاورد و حاصل او در آخرت بهتر از دنيا نيست، بلكه بسى سخت و بدتر است، هر بار پوستشان پخته و سوخته شود به پوستى ديگر تبديل مىشود تا عذاب سوختن را بچشند.
[10] «ذلِكَ بِما قَدَّمَتْ يَداكَ- اين كيفر كارهايى است كه پيش از اين از دو دستت بر آمده ...»
دو دست در اينجا تعبيرى است از تمام اندامها. پس اين حكمت خداست كه انسان را در دنيا رها مىگذارد تا هر چه مىخواهد بكند و هر جرمى مىخواهد مرتكب شود، ولى در كمين او ايستاده و هر گاه بخواهد گريبانش را مىگيرد.»
«وَ أَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ- و خدا به بندگانش ستم نمىكند.»
زيرا خداى سبحان به تو عقل عطا كرده، و پيامبران را به نزدت فرستاد، و راهت را روشن ساخته، و براى تو معلوم كرده كه چه بكنى، و چگونه در دنيا براى