مراد از بند دست است كه اندكى بالاى كف است تا سر انگشتان. و بعضى از علما اكتفا بسر انگشتان كرده‏اند. و بعضى گفته‏اند كه از مرفق مسح مى‏كنند طرفين دست را. و هر دو قول مخالف ظاهر آيه است و بر قول اخير حديث صحيح وارد است و ليكن محمول بر تقيه است. و بعضى سنت مى‏دانند و نكردن اولى است.

و اما آن چه گفته است كه بعد از زدن دست را بيفشاند افشانيدن دستها در احاديث صحيح و كالصحيح وارد شده است و منافات با ظاهر آيه ندارد و بر تقدرى كه لازم باشد كه چيزى از خاك بر دست بچسبد سنت است افشاندن زيادتى آن كه سبب آن نشود كه رو بدنما شود.

و اما فرقى كه صدوق و جمعى كثير از اصحاب كرده‏اند ميان تيمم بدل از وضو و تيمم بدل از غسل كه بدل از وضو يك مرتبه دست بر زمين زند، و از براى غسل دو مرتبه حديث صريحى كه دلالت كند بر اين معنى نديده‏ام. و حديث زراره، و محمد بن مسلم را كه مستند آن ساخته‏ايد هر دو دلالت بر نقيض مطلب دارند.

و احاديث صحيحه در غسل وارد شده است كه حضرات ائمه معصومين (صلوات الله عليهم) يك مرتبه دست بر زمين زده‏اند مثل صحيحه زراره كه گذشت از براى بدل از غسل و غير آن، و احاديث مطلقه واقع شده است كه يك مرتبه دست بزن، و احاديث دو مرتبه نيز مطلق واقع شده است، و حديث صحيح سه مرتبه نيز واقع شده است، و حديث صحيح چهار مرتبه نيز واقع شده است.

و جمعى از علما يك مرتبه را واجب مى‏دانند و زياده را سنت و جمعى به تخيير قايلند و خالى از قوت نيست. و احوط آنست كه از براى هر يك از وضو و غسل دو تيمم بكند يكى يك ضربى و يكى دو ضربى و اللَّه تعالى يعلم.

شخصى كه جنب شود آب را تيمم مى‏كند، چون بيابد آب را پس غسل كند و اعاده نكند نماز را

(و سأل عبيد اللَّه بن علىّ الحلبيّ ابا عبد اللَّه (صلوات الله عليه) عن‏