ظهر و شام را به جا آورد بلكه فايده خلاف در صورت نسيان ظاهر مىشود كه اگر كسى در اول وقت نسيانا نماز عصر را به جا آورد بنا بر قول به اختصاص نماز باطل است و بنا بر قول به اشتراك صحيح است و اين معنى بسيار نادر الوقوع است و مع هذا در حديث صحيح واقع است كه حضرت امام محمد باقر (صلوات اللَّه عليه) مىفرمايند كه اين چهار ركعت را بحساب ظهر كند و چهار ركعت ديگر از جهت عصر به جا آورد و عمل باين بد نيست اگر چه اكثر اين حديث را حمل كردهاند بر آن كه در اثناى نماز نقل مىكند و مراد از حديث آنست كه اكثر نماز را كرده باشد و به خاطرش رسد نقل مىكند و احوط آنست كه مرتبه ديگر ظهر و عصر را بترتيب به جا آورد و اللَّه تعالى يعلم.
(و روى زرارة عن ابى جعفر (صلوات اللَّه عليه) انّه قال اذا زالت الشّمس دخل الوقتان الظّهر و العصر فاذا غابت الشّمس دخل الوقتان المغرب و العشاء الآخرة)(1)
و بسند صحيح منقولست از زراره از حضرت امام محمد باقر (صلوات اللَّه عليه) كه فرمودند كه چون زوال آفتاب مىشود وقت نماز ظهر و عصر داخل مىشود و چون آفتاب غروب مىكند وقت نماز شام و خفتن داخل مىشود و اين حديث نيز مثل دو حديث سابق و احاديث بسيار دلالت بر اشتراك مىكند و در حديث كالصحيح از حضرت امام جعفر صادق (صلوات اللَّه عليه) وارد شده است كه فرمودند كه هر گاه زوال شمس شود پس داخل مىشود وقت ظهر تا قدر چهار ركعت نماز پس چون مقدار چهار ركعت نماز بگذرد وقت ظهر و عصر داخل مىشود تا آن كه مقدار چهار ركعت نماز به شام بماند وقت ظهر بيرون مىرود و وقت عصر مىماند و مىبايد كه اول عصر را بكند و بعد از آن ظهر را قضا كند و چون آفتاب فرو رود وقت شام داخل مىشود تا آن مقدار كه سه