لوامع صاحبقرانی

مخصوص شيعه است و غير اثنا عشرى كافر است به نصوصى كه سنيان در كتب صحاح خود ذكر كرده‏اند.

و ليكن اين عبارت بحسب ظاهر منافات با مذهب قدما دارد چون به اعتقاد ايشان هر كه خارج مسجد الحرام است مسجد قبله اوست و مراد از مسجد آن مسجدى است كه در زمان حضرت سيد المرسلين (صلّى الله عليه وآله وسلّم) مسجد بود پس بنا بر اين جايز خواهد بود كسانى را كه از آن مسجد خارج باشند كه رو بمسجد الحرام كنند از طرفى كه رو به كعبه نكرده باشند و گمان ندارم كه از قدما كسى التزام اين معنى كرده باشد و ليكن بر ايشان لازم مى‏آيد اگر چه قايل به آن نباشند مگر ايشان گويند كه چون كسى خارج مسجد اعظم باشد مشكل است او را كه رو به كعبه كند بنا بر اين مى‏گوييم كه رو بمسجد كند نه در وقتى كه در مسجد باشند با آن كه شخصى كه در خانهاى مكه باشد هم چنان كه او را متعسّر است رو كردن به جانب كعبه معظمه هم چنين مشكل است رو كردن به جانب مسجد زمان حضرت بلكه رو به كعبه كردن آسانتر است چون كعبه فى الجمله ارتفاعى دارد و اگر بر بلندى روند ممكن است كه كعبه را به بينند بخلاف مسجد الحرام زمان آن حضرت كه ديوارى ندارد بلكه ميلهاى كوتاه نصب كرده‏اند كه نمى‏توان آنها را تشخيص نمودن و اگر كسى در كوهها باشد و هر دو را ببيند چرا رو به كعبه نكند و اين اشتباه از آن مى‏شود كه خيال كرده‏اند كه اين مسجد بزرگى كه الحال هست و ديوارهاى بلند دارد مسجد الحرامست و غافلند از آن كه ده مرتبه بزرگ كرده‏اند تا باين مرتبه رسيده است و رساله دارم كه تفصيل همه در آنجا مسطور است و اللَّه تعالى يعلم و هيچ شك نيست كه تا ممكن باشد رو به كعبه كردن احوط آنست كه رو به كعبه كنند خصوصا كسانى را كه خانهاى ايشان در كوههاست و كعبه را مى‏توانند