«شرايع الاسلام» بر غناى علوم اسلامى افزود و بناى فقه استدلالى و اجتهاد جواهرى را پىريزى كرد. برخى از شرح حالنويسان معتقدند كه شاگردان وى بيش از چهارصد نفر بودهاند؛ چنانكه در كتاب تأسيس الشيعه در اينباره آمده است:
از مجلس تدريس محقق بيش از چهارصد مجتهد دانا و نكتهسنج بهپاخاستهاند، در حالىكه اين امر براى هيچ كس قبل از او اتفاق نيفتاده است1.
تعداد معدودى از اين شاگردان كه از مجتهدان مسلّم زمان خود و از مؤلفان كتابهاى بزرگ فقهى ـ اصولى و غيره بودهاند عبارتاند از:
حسنبن يوسفبن مطهّر حلّى معروف به علامه حلّى از مشاهير فقها و دانشمندان شيعه به شمار مىآيد. وى در سال 648 هجرى در خانوادهاى دانشمند و روحانى (خاندان محقق) ديده به جهان گشود. استعداد و نبوغ وى بدان حد بود كه قبل از سن بلوغ به مرحله اجتهاد نائل آمد و بعد از مدتى در علوم مختلف اسلامى به مقام استادى رسيد. نويسندگى را از سن جوانى آغاز كرد و مهمترين آثار خود را در دهههاى سوم، چهارم و پنجم عمر خويش نوشته است، چنانكه خود در انتهاى كتاب منتهىالمطلب مىگويد:
از تصنيف اين كتاب فارغ گشتم در حالىكه هنوز بيست و شش سال كامل ندارم2.
فلسفه را نزد استادالحكما خواجه نصيرالدين طوسى و فقه مذاهب اهل سنت را نزد فقهاى بزرگ آن مذاهب آموخت، بهگونهاى كه از بعضى فقهاى آن مذاهب پيشى گرفت، و اگر مسئلهاى از او سئوال مىشد، جواب آن را از نظر فقهاى مذاهب گوناگون بيان مىكرد. مؤلف روضات الجنات او را اينگونه
1. سيدحسن صدر، تأسيس الشيعه، ص 305. 2. حسنبن يوسف علامه حلّى، منتهى المطلب.