| 78 |
1 . از اين لحاظ كه در متن پيام حضرت امام قدس سره الشريف از عرفان و عرفاى بنام ياد شده است لازم است اشاره كوتاهى پيرامون برخى از مشاهده اهل طريق و شاهدان شريعت پيشه و حقيقت طلب ارائه شود .
محمد بن على بن محمد بن احمد بن عبدالله بن حاتم الطائى معروف به محى الدين مكنى به ابن عربى ملقب به شيخ اكبر ( 560 638 ) است . از اين روى طريقت خاصه وى به طريقه اكبريه موسوم است . در بين معارف اهل عرفان بيهمتا و در عمودين زمان خويش
( گذشته تا كنون ) بينظير مى باشد .
آنچه امام رازى درباره مرحوم بوعلى گفته است :
ما سبقه اليه من قبله و لا لحقه من بعده ( 1 ) گرچه از جهت برهانى كردن بخشى از مسائل عرفان بجاست ليكن نصاب تام اين گفتار در خور ابن عربى است زيرا گفتار و نوشتار تازى و فارسى نثر و نظم ( در ماضى و غابر ) ديگران نسبت به بحر مواج محى الدين بضعه اى بشمار مى آيد .
و كريمه ما ننسخ من آيه أو ننسها نأت بخير منها أو مثلها ( 2 ) وعده كوتاه مدت نداده است . فاصله علمى ابن عربى از شيخ اشراق ( ره ) بسيار است . و از صدرالمتألهين ( ره ) كم نيست . خضوع زائد الوصف وى نسبت به محى الدين به طورى كه در برابر هيچ حكيم و عارفى چنين تخضعى ندارد گواه بر مطلب است چه اينكه بسيارى از مبانى حكمت متعاليه وامدار عرفانى است كه ابن عربى پايه گذار نامدار آن مى باشد . البته سهم صدرالمتألهين ( ره ) از جهت برهانى كردن عرفان همچنان محفوظ است .
1 . شرح اشارات فصل اول از نمط نهم . 2 . بقره 106 .