آشنایی با انقلاب و جمهوری اسلامی ایران

رفیعی، دهکردی، مؤمن، بهرامی؛ تهیه کننده: مرکز تحقیقات اسلامی سپاه

نسخه متنی -صفحه : 33/ 22
نمايش فراداده

3 ـ اسـتـخـدام قـضـات عـادل و شـايـسـتـه و عـزل و نـصـب آن هـا و تـغـيـير محلّ ماءموريّت و تعيين مشاغل و ترفيع آنان و مانند اين ها از امور ادارى طبق قانون .

ب ـ وزارت دادگسترى

از بـخـش هـاى قـوّه قـضـائيـّه ، وزارت دادگـسـتـرى و در راءس آن وزيردادگسترى است . بنابر اصـل 160 قـانـون اسـاسـى ، وزيـر دادگـسـتـرى مـسـؤ وليـّت كـلّيـّه مـسـائل مـربـوط بـه روابـط قـوّه قـضـائيـّه بـا قوّه مجريه و قوّه مقنّنه را بر عهده دارد. وزير دادگـسـتـرى بـا هـمـاهنگى رئيس قوّه قضائيّه و رئيس جمهور انتخاب مى شود؛ بدين صورت كه رئيـس جـمـهور بايد از ميان افراد معرّفى شده توسّط رئيس قوّه قضائيّه ، يك نفر را به عنوان وزير دادگسترى معرّفى كند. رئيس قوّه قضائيّه مى تواند برخى اختيارات خود ـ مانند اختيارات تامّ مالى ، ادارى و استخدامى قضات ـ را به وزير دادگسترى واگذارد. در اين صورت ، وظايف و اختيارات وزير دادگسترى همانند ديگر وزيران خواهد بود كه در قوانين به عنوان عالى ترين مقام اجرائى پيش بينى شده است .

ج ـ ديوان عالى كشور

در اصل 161 قانون اساسى درباره ديوان عالى كشور آمده است :

ديـوان عـالى كـشور به منظور نظارت بر اجراى صحيح قوانين در محاكم ، و ايجاد وحدت رويّه قـضـائى و انـجـام مـسـؤ وليـّت هـايـى كـه طـبـق قـانـون بـه آن مـحـوّل مـى شـود، بـر اسـاس ضـوابـطـى كـه رئيـس قـوّه قـضـائيـّه تـعـيـيـن مـى كـنـد، تشكيل مى گردد.

بنابراين اصل ، مهم ترين وظايف ديوان عالى كشور عبارتند از:

الف ـ نظارت بر اجراى صحيح قوانين در محاكم

ديوان عالى كشور در حقيقت دادگاه عالى ترى اسـت كـه بـر دادگـاه هـاى ديگر نظارت دارد و هرگاه آراى محاكم را مخالف با قانون بداند يا اسـتـنـبـاط آنـان از قـانـون را نـادرسـت تـشـخـيـص دهـد، ضـمـن ابـطـال حـكـم ، دسـتـور تـجـديـد نـظـر مـى دهـد و در صـورتـى كـه قـاضـى پـرونده به علّت سهل انگارى يا از روى عمد راءى نادرستى صادر كند، وى را به دادگاه انتظامى قضات معرّفى مى كند.

ب ـ ايجاد وحدت رويّه قضائى

براى جلوگيرى از برداشت هاى مختلف از قانون و اتّخاذ شيوه هاى متفاوت ، در موارد مشابه ، ديوان عالى كشور، رويّه اى واحد اتّخاذ و اعلام مى كند. پيروى از اين راءى و نظر ديوان عالى ، براى كلّيّه دادگاه ها لازم است .

ج ـ انـجـام مـسـؤ وليـّت هـايـى كـه طـبـق قـانـون بـه ايـن ديـوان مـحـوّل مـى شود

از جمله اين مسؤ وليّت ها، رسيدگى به تخلّف رئيس جمهور از وظايف قانونى خـود و نـيـز مـشـورت بـا رئيـس قـوّه قـضـائيـّه در خـصـوص نـقل و انتقال دوره اى قضات است كه در اصول 110 و 164 قانون اساسى به آن ها اشاره شده است .

در كنار ديوان عالى كشور، دادسراى ديوان عالى كشور قرار دارد كه به عنوان بازوى اجرائى عـمـل مـى كـنـد و در راءس آن دادسـتـان كـلّ كـشـور انـجـام وظـيـفـه مـى كـنـد. بـه مـوجـب اصـل 162 قـانـون اسـاسـى ، رئيـس ديـوان عـالى كشور و دادستان كلّ كشور توسط رئيس قوّه قـضـائيـّه ، پـس از مـشـورت بـا قـضـات ديـوان عـالى ، بـراى مـدّت پـنـج سـال بـه اين سمت منصوب مى شوند. شرايط احراز اين مقام ها، اجتهاد، عدالت و آگاهى به امور قضائى است .

د ـ ديوان عدالت ادارى

از سـازمـان هـاى زيـرمـجـموعه قوّه قضائيّه ، ديوان عدالت ادارى است . قانون اساسى به موجب اصـل 173 بـه رئيـس قـوّه قـضـائيـّه اجـازه داده است كه براى رسيدگى به شكايت هاى مردم از مـاءمـوران يـا واحـدهـا و يـا آيـيـن نـامـه هـاى دولتـى و احـقـاق حقوق آنان ، ديوان عدالت ادارى را تـاءسـيـس كـنـد. در واقـع هـر يـك از نـهـادهـاى قـوّه قـضـائيّه ، كه زير نظر رئيس قوّه قضائيّه تـشـكـيـل مـى شـوند و به انجام وظيفه مى پردازند، يكى از وظايف او را انجام مى دهند كه ديوان عدالت ادارى يكى از آن نهادها است .