1 - ابو دحداح

بِسْم اللهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحيم

چون آيه (من ذالذى يقرض الله قرضا فيضاعفه له :

كيست كه خدا را وام دهد تا خدا بر او اضافه و زياد كند(605) نازل شد، ابود حداح (606) گفت :

يا رسول الله فدايت شوم ، خداوند از ما قرض خواسته است و حال آنكه او غنى است ؟

فرمود: آرى مى خواهد بدان سبب شما را داخل بهشت گرداند.

عرض كرد: اگر من به خداى خود قرض دهم تو ضامن بهشت مى شوى ؟

فرمود: آرى ، هر كه خدا را قرض دهد، در بهشت خداى او را عوض دهد. گفت ، زن من ام دحداح با من در بهشت باشد؟

فرمود: آرى ، عرض كرد: دخترم هم با من در بهشت باشد؟

فرمود: آرى ، عرض كرد:

دست بمن بده به همين فرمايش كه فرمودى !

پيامبر صلى الله عليه و آله دست به او دادند.

عرض كرد: مرا دو بوستان است هر دو را بخدا قرض دادم ، و مرا جز اين دو باغ نيست !

پيامبر صلى الله عليه و آله فرمودند:

يكى را براى خود نگاهدار و يكى را قرض بد.

گفت : گواه مى گيرم تو را كه رسول خدائى كه بهترين اين دو بوستان را بخدا قرض دادم ؛ و در آن بوستان شش صد درخت خرما بود.

پيامبر صلى الله عليه و آله فرمود:

خدا تو را بر آن ، بهشت عوض داد. بعد از اين ماجرا ابو دحداح نزد زوجه اش رفت و واقعه را گفت ، آن زن هم گفت :

خدا مبارك كند بر آنچه خريدى (607).

2 - قرض مقروض را پرداخت

بِسْم اللهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحيم

امام زين العابدين عليه السلام روزى به عيادت محمد بن اسامة كه مريض ‍ بود، رفتند و محمد را گريان ديدند.

به او فرمودند: حالت چطور است ؟

عرض كرد: قرض دارم (و ناراحت بدهى خود هستم )!

امام فرمود: چه مقدار مقروض هستى !

گفت : پانزده هزار دينار؛ فرمود:

همه آن قرض را مى پردازم (و قرض او را پرداخت )(608).

3 - ثمره مهلت دادن به بدهكار

بِسْم اللهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحيم

حضرت صادق عليه السلام فرمود:

هر كه خواهد كه خداوند او را در روزى كه هيچ پناهى جز پناه او وجود ندارد پناه دهد، نادارى را مهلت دهد يا از حق خود بگذرد. رسول خدا صلى الله عليه و آله در روز بسيار گرمى - در حالى كه كف دست خود سايبان قرار داده بود فرمود:

كيست كه خواهد از شدت گرماى جهنم در سايه قرار گيرد؟

و اين جمله را سه بار تكرار فرمود. مردم هر بار گفتند:

ما يا رسول الله صلى الله عليه و آله .

فرمود: كسى كه وامدار خود را مهلت دهد يا از تنگدست بگذرد (از شدت گرماى جهنم در سايه قرار مى گيرد)(609).

4 - بدهكار نادان

بِسْم اللهِ الْرَّحْمنِ الْرَّحيم

پيامبر صلى الله عليه و آله شب معراج در يكى از مشاهداتش ديدند:

مردى بار هيزمى بسته و مى خواهد حمل كند چون نمى تواند از زمين بردارد، مقدار ديگرى هيزم به آن اضافه مى كند!

پيامبر صلى الله عليه و آله از جبرئيل پرسيد: اين كيست ؟

عرض كرد: اين شخص بدهكار است كه اراده دارد قرضش را اداء كند ولى نمى تواند، پس ‍ وام ديگرى مى گيرد و بر مقدار وامهاى خود اضافه مى كند.(610)