يگانه برنامه ئى كه ميتواند همه ء اين جهات را رعايت كند برنامه ئى است كه آفريننده ء انسان خدائى كه داناى سرشت و طبيعت وى و آگاه از استعدادها و وظائف اوست ترتيب دهد تنها اوست كه ميتواند برنامه ئى آنچنان جامع و كامل طرح كند كه بشر را به هدف غائى خلقتش برساند ميان نيروهاى او تعادل برقرار نمايد و جنبه ء انفرادى و اجتماعى او را در آن واحد تأمين كند .
بى شك طرح اين چنين برنامه ئى از آنجا كه بى اندازه دقيق و پيچيده و مشكل است بدون دخالت علم و حكمت و قدرت الهى امكان پذير نيست و بنابرين كسى جز خدا عهده دار آن نمى تواند شد .
( 1 ) اينك نظرى كوتاه به آراء و عقايدى كه در طول تاريخ درباره ء انسان ابراز شده مىافكنيم و ضمنا سرگشتگى و گمراهى و حيرتى را كه بر اثر خود سرى و بى اعتنائى به هدايت خدا بدان دچار شده است بازگو مى كنيم :
در افسانه هاى يونان انسان رقيب خدايان بود و در علم و
1 - اين موضوع را در فصل حقيقت انسان از كتاب خصائص التصور الاسلامى و مقوماته و فصل سيستم انسانى از كتاب نحو مجتمع اسلامى بتفصيل ياد كرده و حل نموده ايم مؤلف