اسوه های قرآنی و شیوه های تبلیغی آنان

وَكَذلِكَ نُرِى إِبْراهِيمَ مَلَكُوتَ السَّمواتِ وَالأَرضِ وَلِيَكُونَ مِنَ المُوقِنِينَ؛(49)

و اين‏گونه ملكوت آسمان‏ها و زمين را به ابراهيم نمايانديم، تا از جمله يقين‏كنندگان باشد.

نمونه ديگر زمانى است كه او را به اتهام شكستن بت‏ها به محاكمه مى‏كشند و او مى‏گويد: چون شما اين بتان را قادر مى‏دانيد پس بزرگشان اين كار را كرده.

(بَلْ فَعَلَهُ كَبِيرُهُمْ هذا فَسْأَلُوهُمْ إِنْ كانُوا يَنْطِقُونَ).

علامه طباطبايى در اين زمينه مى‏گويد:

ابراهيم به داعىِ الزام خصم و ابطال الوهيت اصنام، اين جمله‏ها را گفت و در جملات بعدى مراد خويش را كاملاً روشن ساخت؛ آيا به غير از خدا چيزى را مى‏پرستيد كه نه شما را سودى دارد و نه زيانى. نه آن كه به طور جدى بخواهد خبر دهد كه بزرگ آنها دست به اين كار زده است.(50)

ب) روش مقايسه

كار برد روش مقايسه در جدال ابراهيمى نيز از نشانه‏هاى تسلط اين مبلّغ ربانى بر روش‏هاى مناظره بوده است. وى در گفت‏وگوها از اين روش به‏خوبى بهره مى‏جست و وجدانِ حقيقت جوى مخاطبان را به هشيارى و دقت فرا مى‏خواند؛ در قسمتى از يك گفت‏وگو، پس از آن كه مى‏پرسد:

هَلْ يَسْمَعُونَكُمْ إِذ تَدْعُونَ * أَوْ يَنْفَعُونَكُمْ أَوْ يَضُرُّونَ.(51)

آن‏گاه مى‏گويد:

قالَ أَفَرَأَيْتُمْ ما كُنْتُمْ تَعْبُدُونَ * أَنْتُمْ وَآباؤُكُمُ الأَقْدَمُونَ * فَإِنَّهُمْ عَدُوٌّ لِى إِلّا رَبَّ العالَمِينَ * الَّذِى خَلَقَنِى فَهُوَ يَهْدِينِ * وَالَّذِى هُوَ يُطْعِمُنِى وَيَسْقِينِ * وَإِذا مَرِضْتُ فَهُوَ يَشْفِينِ...؛(52)

گفت: آيا در آنچه مى‏پرستيديد تأمل كرده‏ايد؟

شما و پدران پيشين شما. قطعاً همه آنها جز پروردگار جهانيان دشمن منند. آن‏كس كه مرا آفريده و همو راهنمايى‏ام مى‏كند. وآن‏كس كه او به من خوراك مى‏دهد و سيرابم مى‏گرداند. و چون بيمار شوم او مرا درمان مى‏بخشد....