اسوه های قرآنی و شیوه های تبلیغی آنان

مصطفی عباسی مقدم

نسخه متنی -صفحه : 429/ 51
نمايش فراداده

فصل دوم - پيامبران اولوالعزم، اسوه‏هاى برتر و شيوه‏هاى‏تبليغى آنان

در قرآن كريم، گروهى از پيامبران خدا به عنوان اولوالعزم معرفى شده‏اند و قرآن شخصيت آنان را به لحاظ ويژگى‏هاى برجسته و صفات بارزشان بيش از ديگران ارج نهاده و گرامى داشته است. مطابق آيات قرآن، صبر و استقامت مهم‏ترين ويژگى اولوالعزم مى‏باشد (فَاصْبِرْ كَما صَبَر اُولوالعزمِ مِنَ الرُّسُلِ) همچنين اين گروه از پيامبران، كتاب و شريعت مستقلى داشته‏اند و پيامبران معاصر يا متأخر از آنان تبعيت مى‏كرده‏اند تا زمانى كه يكى ديگر از پيامبران اولوالعزم به رسالت مبعوث مى‏شدو كتاب و شريعت نوينى مى‏آورد.

بر اساس روايات موجود، اين پيامبران بالاترين رتبه را در ميان انبيا از حيث مقام معنوى و قلمرو دعوت دارند و عبارتند از:

حضرت نوح، حضرت ابراهيم، حضرت موسى، حضرت عيسى و حضرت محمد (سلام‏الله عليهم).

از ميان روايات موجود، يك روايت را از نظر مى‏گذرانيم:

امام رضا(ع) فرمود: اولوالعزم را اين لقب دادند چون داراى اراده استوار و شريعت‏هاى مستقل بودند.

بدين معنا كه هر پيامبرى كه پس از نوح آمد بر شريعت او و تابع كتاب او بود، تا زمان ابراهيم خليل فرا رسيد. همه پيامبران همزمان ابراهيم و پس از او بر شريعت ابراهيم وتابع كتاب او بودند. چون زمان موسى فرا رسيد همه پيامبران معاصر موسى و پس از او بر شريعت او تابع كتاب او بودند تا روزگار عيسى فرا رسيد. پيامبران زمان عيسى و پس از او نيز تا دوران پيامبر ما محمد(ص)، بر شريعت عيسى و تابع كتاب او بودند. اين پنج پيامبر صاحبان عزم و بالاترين انبيا و رسولان بوده‏اند. و آيين محمد تا روز قيامت نسخ‏نمى‏گردد....(1)

اين پنج پيامبر بزرگ در كنار ارائه شرايع و آيين‏هاى جديد، به اقتضاى وسعت قلمرو دعوت و براى پاسخگويى به شرايط جديد ناگزير از آوردن نظام تبليغى جديدى بوده‏اند كه لزوماً داراى قلمروى وسيع‏تر و پاسخگوى مقتضيات زمان بوده است. از اين رو سيره تبليغى ايشان از برجستگى، دوام تأثير و كارآمدى بيشترى برخوردار گشته و تنوع شيوه‏هاى تبليغى آنان نيز به مراتب، بيش از ديگران بوده است.

به هر تقدير، قرآن نيز بيش از انبياى ديگر، زواياى تبليغى سيره اين بزرگان را به بررسى گرفته و آموزش‏هاى تبليغى را از طريق حكايت داستان زندگى و دعوت ايشان ارائه فرموده است.