شود؟ يا مقدمات ، شرايط و فضاى سالمى كه از هرگونه گناه و فساد به دور است مى تواند موجبات رشد معنوى و عشق به عبادت خداوند سبحان را در قلوب پاك و مهياى كودكان و نوجوانان فراهم نمايد؟
مـحـيـط سـالم و مـنـاسـب بـراى رشـد كـودك و نـوجـوان دربـرگـيـرنـده شـرايـطـى از قـبـيـل دوسـت داشـتـن كـودك و نـوجـوان ، تـلاش در جهت شخصيت سازى آنها، احترام به شخصيت و رفتار آنان ، اِعمال تشويق و تقويت زمينه هاى مثبت به جاى تنبيه و برخورد نامناسب و روش هاى بازدارنده ، بدبين نبودن و اعتماد داشتن ، حذف موانع عدم سلامت محيط، دادن آزادى كافى و لازم و مانند آن را شامل مى شود.
در محيط سالم ، فضاى محيط خانوادگى بسيار صميمى ، آكنده از مهر و محبت و دوستى با كودك و نـوجـوان اسـت . رفـتـار سـازنـده و الهـى والديـن خـود مـى تـوانـد عـامـلى بـاشـد تـا آنـان از عمل عبادى و نماز والدين الگو گرفته و پايه هاى شخصيت معنوى خويش را استحكام بخشند.
كـودك اوليـن آموزش ها را در محيط خانواده دريافت مى كند، لذا ضرورى است والدين آموزش نماز را به تدريج و به زبان ساده كه مطابق با درك آنان است همراه با تكرار اذكار و معانى نماز و ارائه الگـوى مـنـاسـب ، عـلاقـه لازم را در آنـان ايـجـاد نـمـايـنـد تـا يـادگـيـرى نـمـاز حاصل گردد.
از جمله موانع آموزش صحيح و مؤ ثر كه مى تواند سلامت روانى و آموزشى را بر هم زند، وجود سرگرمى هاى متعدد و مختلف با جاذبه هاى فريبنده است كه متاءسفانه امروزه اكثر خانواده ها از آن غفلت دارند.
كودك و نوجوانى كه تمام وقت خود را به برنامه هاى مختلف تلويزيونى از برنامه كودك تا سـريـال هـاى مـخـتـلف ، برنامه هاى جذّاب ورزشى و... تا درس و مشق ، بازى ، تفريح ، ديد و بازديد و مانند آن سرگرم و مشغول است و با تنى خسته و ذهنى آشفته ، چگونه در معرض نسيم معنوى نماز قرار مى گيرد؟ اين درحالى است كه والدين نيز به نحوى ديگر درگير زندگى و مـشـكـلات آن بـوده و هـنـگـام حـضـور در مـنـزل هـم بـه ديـدن تـلويـزيـون و مـانـنـد آن مـشـغـول مـى شـونـد. آيـا ايـن دسـته از والدين و كودكان (كه كم هم نيستند) موفق خواهند شد به كـاروان عـشـق و بـنـدگـى بـرسـنـد تـا از سـفـر روحـبـخـش كمال لذت و بهره ببرند؟ بـنـابـرايـن با توجه به مطالب ارائه شده مى توان گفت يكى از مسؤ وليت هاى حتمى والدين ايجاد محيط سالم و سرشار از معنويت است تا در پرتو انوار چنين فضايى كودكان و نوجوانان رشـد يـافـتـه و نـمـاز را كه جلوه اى از عبوديت و بندگى خداوند است با تمام وجود دريابند و شخصيت الهى آنان آشكار گردد.
نـقـش تـشـويـق در تـربـيـت ، بـسـيـار مـهـم و حـيـاتـى اسـت . اگـر شـرايـط، حـدود و مسائل مربوط به آن مراعات شود نتايج سازنده و مؤ ثرى در تربيت انسان بر جاى مى گذارد. هـمـچـنـان كـه عـواقب ناگوار غفلت يا استفاده نادرست و نابه جا از آن انسان را به ضلالت مى كشاند.
در تـربيت الهىِ نيز بهره مندى از تشويق اثربخش و مفيد بوده و ما را در رسيدن به هدف مورد نظر كه همانا علاقمند كردن فرزندانمان به عبادت و نماز است مدد مى رساند.
در تـربـيـت كـودكـان و نـوجـوانـان بـه آداب اسـلامـى ، تـشـويـق بـه دليـل نـقـش سـازنـده و اثـربـخـشـى بيشتر، مقدم و بهتر از تنبيه است . با تشويق مى توان در افـراد انـگـيـزه و رغـبـت بـاطـنـى را تقويت نمود تا خود رفتارشان را تغيير دهند. علاوه بر اين تشويق بهتر مى تواند جريان يادگيرى را تسريع بخشد و اثر عميق و دائمى ايجاد كند.
تشويق در لغت يعنى آرزومند كردن ، به شوق افكندن و راغب ساختن .(57)
در اصـطـلاح ، تـشويق را ( عاملى كه بتواند منشاء ايجاد ذوق و شوق ، تحرك و اميد و علاقه در انـسـان شـود) ،(58) ذكـر كـرده انـد و در جـاى ديـگـر ( تشويق را نوعى ارضاى نيازهاى روانى و فيزيكى انسان ) (59)
دانسته اند.