از زمانى كه مردانى بزرگ مانند سيّد جمالالدين اسدآبادى و شيخ محمد عبده براى بيدارى امت اسلامى قيام كرد تا امروز در همه دنياى اسلام دانشمندانى بصير و مصلحانى مخلص و مجاهد با تحمل ضررها و احتمال خطرها كوشيدهاند تا افكار و عقول مردم را روشن سازند و سرّ ترقّيات سريع و عجيب مسلمين صدر اسلام و علل و موجبات انحطاط كنونى آنها را تشخيص و توضيح دهند و راه چاره را بازيابند و بازنمايند.
وظيفهاى كه اين دانشمندان فداكار و راهشناس در اين امت به عهده گرفتهاند همان وظيفهاى است كه در امت موسى، انبياى بنىاسرائيل به عهده داشتند و چون اين شريعت برتر و بالاتر از شريعت موسى است و طبعاً ترويج و تبليغ آن شريفتر و بالاتر و با ارزشتر از ترويج آيين موسوى است، قهراً علماى صالح اين امت افضل از انبياى بنىاسرائيل خواهند بود.
از اين جهت پيغمبر فرمود:
‹‹ علماء امتى افضل من انبياء بنىاسرائيل. ››
آنچه اين دانشمندان دلسوز مجاهد و اين محققان چاره جو و رجال اصلاح طلب با اختلاف در مذاق و مشرب و با تفاوت در انتخاب راه و كيفيت عمل عموماً از سيّد جمالالدين تا سيّد قطب بر آن اتفاق دارند و در طى مقالات و رسالات و تأليفات خود آن را تشريح و توضيح نموده با ادله محكم و شواهد زنده و روشن، مدلل و مبرهن ساختهاند، اين است كه براى رهايى مسلمين از انحطاط و ذلت كنونى، و رسيدن به عزت و سعادت نخستين، لازم است كه اسلام حقيقى شناخه شود و پندارهاى بىاساس و اوهام باطلى كه به نام افكار و عقايد دينى در بين توده عوام حتى در ميان بعضى از خواص و طبقه روشنفكر و درس خوانده نيز رواج يافته از ميان برود.
و حقايق و دستورات اين دين مبين بر همه معلوم و به درستى معمول و مجرى گردد، و اين كار منحصراً در اسلام ممكن است و بس، زيرا درميان جميع كتب آسمانى فقط قرآن است كه بدون هيچ تغيير و تحريفى در همان زبان اصليش كه زبانى زنده و رايج و پرمايه و وسيع است، محفوظ مانده و فهم معانى و درك مقاصد و مطالبش براى اهل خبره ميسر است و با مراجعه به اين كتاب مقدس مىتوان جميع انحرافات فكرى و اعتقادى و عملى مسلمين را كه وسيله بيگانگان مفسد و مغرض يا خلفا و حكام جور يا جهل خود مسلمانها يا هر عامل و موجب ديگر در طول تاريخ پديد آمده تشخيص داد و راه راست را بازشناخت. بنابراين درمان جميع دردها و اصلاح همه مفاسد و وصول به همه سعادات را بايد از قرآن خواست.
و همين است راهى كه پيغمبر اكرم براى رهايى از گرفتاريها و سختيها نشان داده و فرمود:
‹‹ فاذا التبست عليكم الفتن كقطع الليل المعظلم فعليكم بالقرآن ››
يعنى، ‹‹ آن گاه كه انواع بلا و شدت مانند پارههاى شب تاريك در هم آميخت و شما را فروپوشيد به قرآن بچسبيد و به آن پناه بريد. ››
و پس از چند جمله ديگر فرمود:
‹‹ و هو الدليل يدل على خير سبيل ››
‹‹ يعنى، قرآن راهنماست و به بهترين راه دلالت و هدايت مىكند.
خود قرآن نيز همين حقيقت را اعلام مىكند و مىفرمايد:
‹‹ ان هذا القرآن يهدى للتى هى اقوم ››
يعنى، محققاً اين قرآن به راه و روش راستتر و استوارتر راهنمايى مىكند. آرى راستترين و درستترين راه تزكيه نفس و تهذيب واخلاق و راه اصلاح فرد و جامعه، راه تأمين سعادت دنيا و آخرت را بايد از قرآن آموخت. منشأ اصلى تمدن عظيم اسلامى و موجب ترقّيات مادى و معنوى و سيادت برى و بحرى و فتوحات سريع مسلمين در خاور و باختر قرآن بود.