تاریخ ایران اسلامی

رسول جعفریان

نسخه متنی -صفحه : 223/ 76
نمايش فراداده

پس‌ از بهاءالدوله‌، فرزندش‌ سلطان‌الدوله‌ به‌ امارت‌ عراق  رسيد. وي‌ برادرش‌جلال‌ الدوله‌ را بر فارس‌ وبرادر ديگرش‌ ابوالفوارس‌ را بر كرمان‌ حاكم‌ كرد.

سلطان‌ الدوله‌ تا سال‌ 411 بر عراق  حكمراني‌ كرد. در اين‌ سال‌، سپاهيانش‌ بر اوشوريدند وبرادرش‌ مشرّف‌الدوله‌ را به‌ حكومت‌ گماردند. تلاش‌ سلطان‌ الدوله‌براي‌ بازگشت‌ به‌ قدرت‌ به‌ جايي‌ نرسيد و از سال‌ 412 به‌طور رسمي‌ در بغداد به‌ نام‌مشرف‌ الدوله‌ خطبه‌ خوانده‌ شد. سال‌ بعد، دو برادر با يكديگر صلح‌ كردند. قرارشد مشرف‌ الدوله‌ در عراق  وسلطان‌ الدوله‌ در فارس‌ وكرمان‌ باشد. سلطان‌ الدوله‌در سال‌ 415 درگذشت‌ وفرزندش‌ ابوكاليجار در فارس‌ به‌ قدرت‌ رسيد؛ اندكي‌ بعدعمويش‌ ابوالفوارس‌ بر فارس‌ غلبه‌ كرد.

روابط‌ ميان‌ بويهيان‌، گاه‌ با ازدواج‌، استحكام‌ بيش‌تري‌ مي‌يافت‌. در سال‌ 415مشرف‌ الدوله‌، با دختر علاءالدوله‌ ازدواج‌ كرد. عقد ازدواج‌ را سيد مرتضي‌،عالم‌برجسته‌ شيعه‌ در بغداد خواند. همه‌ اينها نشانگر امامي‌ مذهب‌ بودن‌دولت‌مردان‌ بويهي‌است‌.

در سال‌ 416 مشرف‌ الدوله‌ درگذشت‌ وبرادرش‌ جلال‌الدوله‌ به‌ امارت‌ عراق رسيد. جلال‌ الدوله‌ با وجود درگيري‌هاي‌ فراوانش‌ با ابوكاليجار، همچنان‌ در بغدادباقي‌ ماند. وي‌ در سال‌ 420 در نبردي‌ سه‌ روزه‌ با ابوكاليجار، او را به‌ شكست‌ كشاندوموقعيت‌ خود را تثبيت‌ كرد.

سال‌ بعد، جلال‌ الدوله‌ از سپاه‌ ابوكاليجار شكست‌خورد؛ اما به‌ سرعت‌ بر اوضاع‌ غلبه‌ كرده‌، عراق  را براي‌ خود نگاه‌ داشت‌ وبر بصره‌نيز پيروز شد.

القادر در سال‌ 422 درگذشت‌ والقائم‌ عباسي‌ به‌ جاي‌ وي‌ نشست‌. با شدت‌درگيري‌ها در بغداد وقدرت‌طلبي‌ وفزون‌ خواهي‌ سپاهيان‌، جلال‌ الدوله‌ توسط‌ امراي‌ ترك‌ از بغداد بيرون‌ رانده‌ شد؛ اما چندي‌ بعد، نزد وي‌ رفته‌ با عذرخواهي‌ او رابه‌ بغداد آوردند. همين‌ رخداد، بار ديگر در سال‌ 424 و427 تكرار شد. دشواري‌وي‌ با تركان‌ همچنان‌ ادامه‌ داشت‌؛ درست‌ همان‌ طور كه‌ قدرت‌ او با دوام‌ بود. وي‌ درسال‌ 428 از الطائع‌ درخواست‌ لقب‌ ملك‌ الملوك‌ يا شاهنشاه‌ را كرد. خليفه‌ ابتداموافقت‌ نكرد وتنها پس‌ از آن‌ كه‌ فقها به‌ جواز اعطاي‌ چنين‌ لقبي‌ فتوا دادند،جلال‌الدوله‌ را ملك‌ الملوك‌ خواند.

زماني‌ كه‌ اين‌ رخدادها در بغداد مي‌گذشت‌، طغرل‌ سلجوقي‌ سرزمين‌ماوراءالنهر، خوارزم‌ وخراسان‌ را در مي‌نورديد وبه‌ پيش‌ مي‌تاخت‌. وي‌ در سال‌434 منطقه‌ جبال‌ وسپس‌ كرمان‌ را تصرف‌ كرد.

جلال‌الدوله‌ در سال‌ 435 درگذشت‌ وابوكاليجار (فرزند سلطان‌ الدوله‌) به‌امارت‌ عراق  رسيد.

اكنون‌ طغرل‌ بر جبال‌ تسلط‌ يافته‌ ودر اصفهان‌ نيز فرامرز پسرعلاءالدوله‌ كاكويه‌ به‌ نام‌ وي‌ خطبه‌ مي‌خواند. در سال‌ 439 ميان‌ ابوكاليجار و طغرل‌صلحي‌ منعقد شد؛ اما دوامي‌ نياورد.

ابوكاليجار در سال‌ 440 درگذشت‌ والملك‌ الرحيم‌ فرزند وي‌، آخرين‌ اميربويهي‌ بغداد، به‌ جاي‌