گرفتن افراسياب در گنگ بهشت و آمدن كيخسرو به پيش گنگ دژ و رزم كيخسرو با افراسياب و گرفته شدن گنگ دژ و گريختن افراسياب از گنگ دژ و رسيدن كيخسرو به گنگ و باز گشتن وى از گنگ دژ از گنگ و گنگ دژ و گنگ بهشت بسيار نام برده است . درباره افراسياب گويد :
يكى گنگ بودش بسان بهشت گلش مشك سا را بد وزرش خشت بدان جايگه شاد و خندان بخفت تو گفتى كه با ايمنى بود جفت درباره دژ گنگ و دژ لنگ در ماللهند ( ص 259 263 ) و معاجم فارسى و كتب تواريخ بسى حكايات آورده اند كه از حريم موضوع بحث ما خارج اند . آن كه از بيرونى نقل كرده ايم كه([ : و من اعتقاد الهند فى نهر گنگ ان مجراه كان فى القديم على ارض الجنة])چنانست كه در روايات ما در فصل آب فرات آمده است كه([ : ان الله جنة خلقها الله فى المغرب و ماء فراتكم هذه يخرج منها . . . ])و ديگر اين كه([ : انه ينصب فيه ميزابان من ميازيب الجنة ]). . . ( ماده ف ر ت سفينة البحار ) و از اين گونه روايات ديگر . و اين حق است زيرا هر يك از جنت و نار را در جميع عوالم به اقتضاى هر عالم مظاهر است .
جنت مظهر اسماء جمالى حق سبحانه و نار مظهر اسماء جلالى است بحث آن را در تنبيه فصل نهم مقدمات شرح قيصرى بر فصوص الحكم ( 40 41 ط ايران 1 ) و در شرح وى بر قص ابراهيمى آن ( ص 178 ) طلب بايد كرد . رودخانه گنگ يكى از سه رودخانه بزرگ هندوستان است به طول 1550 ميل كه از ارتفاعات هيماليا سرچشمه مى گيرد . رودخانه گنگ در نظر هنود مقدس مى باشد . بعقيده آنان در آسمان رودخانه اى به نام گنگ و به همين نام در زير زمين رودخانه ديگر جريان دارد . هر سال ميليون ها زن و مرد هند در آب گنگ شست و شو مى كنند و بزعم خود با آب اين رودخانه مقدس گناهان خود را مى شويند . ( ص 664 او پانيشاد نقل به اختصار ) كيف كان دانشمندان مشرق زمين چون هند و چين و تركستان مبدأ طول را از منتهاى عمارت شرقى يعنى از گنگ دژ گرفته اند و علماى مغرب زمين چون يونانيان و ديگران نصف النهار جزيره فرو از جزائر خالدات يا ساحل بحر غربى گرفته اند و نتيجه هر دو يكى است جز اين كه بايد توجه داشت كه مبدأ طول مشرقى است يا مغربى و اگر مغربى است جزائرى است يا ساحلى .
در درس چهلم درباره كلمه فرو و تلفظات آن اشارتى شده است اكنون در اين تبصره سخن ما اين است كه مرحوم جناب آقاى ميرزا عبدالغفار اصفهانى در قانون ناصرى فرمايد([ : چون زمان قديم منتهاى عمارت را در سمت