مبانی نظری تجربه دینی

غيرعقلانى ذات الهى) برانگيخته شود، به لحاظ كيفيت، امرى يگانه و منحصر به فرد خواهد بود. هرچند شباهت‏هايى ميان احوال و احساس‏هاى عقلانى و غيرعقلانى وجوددارد، منحصر به فرد بودن و غيرقابل تحويل بودن احساس‏هاى غيرعقلانى، به‏سبب آن است كه توسط امر غيرعقلانى برانگيخته شده است.

دليل اتو بر اين كه احساس‏هاى غيرعقلانى، كه همان احساس‏هاى دينى است، ماهيت و طبيعتى منحصر به فرد دارند، دو چيز است:

نخست، ارتباط عميق اين احساسات با ادراك يك حقيقت غيرعقلانى منحصر به فرد و يگانه. از آن‏جا كه اين احساسات در مواجهه با امرى بديل و مطلق برانگيخته مى‏شود، خود نيز امرى مستقل و غيرقابل تحويل به هر نوع احساس ديگرى است.(1) دوم، بررسى‏هاى پديدار شناسانه‏اى كه به كشف حقيقت اين نوع احساس مى‏پردازد. اتو در سراسر كتاب مفهوم امر قدسى در پى آن است كه با روش پديدارشناسانه، حقيقت احساس‏هاى دينى را نمايان ساخته، نشان دهد كه اين گونه احساس‏ها كاملاً مستقل و يگانه‏اند.

چنان كه گذشت، از نظر اتو دين تركيبى از اجزاى عقلانى محض و غيرعقلانى محض است. چنين تركيبى متضمن نوعى ارزيابى(2) است كه اختصاص به قلمرو دين دارد.(3) اتو مقوله‏اى را كه فرايند اجتماع و تركيب دو جزء ياد شده است، مقوله قدسى(4) مى‏نامد پيدايش و برآمدن دين، نتيجه شركت و عملكرد اين مقوله در ذهن است.

معناى اين سخن آن است كه قدسيت(5) صرف يك پديدار دينى، شبيه اعتقاد به خدايان، شياطين، اسطوره‏هاى مربوط به آفرينش(6) قربانى(7) و مانند آن نيست،(8) بلكه اين‏ها و پديدارهاى متنوع ديگرى كه دينى به شمار مى‏روند، تنها از جهت ارتباط با اين مقوله (قدسيت)

1. I id . p. 59.

2. valuation.

3. I id.

p. 6.

4. catego y of the Holy (die katego ie des Heiligen).

5. holiness.

6. c eation myths.

7. sac ifice.

8. David Bostow “Otto and Numinous Expe ience” Religious S udies p.165.