(اِنَّ هـذَاالْقُرانَ يَهْدى لِلَّتى هِىَ اَقْوَمُ وَ يُبَشِّرُ الْمُؤْمِنينَ الَّذينَ يَعْمَلُونَ الصّالِحاتِ اَنَّ لَهُمْ اَجْراً كَبيراًَ وَاَنَّ الَّذينَ لا يُؤْمِنُونَ بِالاْ خِرَةِ اَعْتَدْنا لَهُمْ عَذاباً اَليماً)(اسراء، 10 ـ 9) ايـن قـرآن بـه پـابـر جـاتـريـن و مـسـتـقـيم ترين آيينها هدايت مى كند و مؤ منانى را كه كارهاى شـايـسـتـه بـه جا مى آورند، بشارت مى دهد كه براى آنان پاداش بزرگى است و آنها كه به آخرت ايمان نمى آورند، بر ايشان عذابى دردناك مهيا كرده ايم .
انسان در مسير تكامل خويش ، نيازمند مكتبى است كه در چارچوب آن ، عقايد وافـكـارخـويـش را جـهـت داده ، بـرنـامـه و هـدف زندگى خود را مشخص كند و بر اساس قوانين و مـقـررات آن ، رفتار فردى و اجتماعى خويش را تنظيم نمايد. در دنيا اديان و مكتبهاى الهى و غير الهى بسيارى هستند كه داعيه هدايت بشر را دارند و هر يك جهان بينى ، احكام و قوانين خاص خود را دارنـد، ليـكـن مـطـالعه آنها، انسان را به اين حقيقت ، رهنمون مى سازد كه مكتبهاى ساخته دست بـشـر، همان گونه كه تا كنون نشان داده اند، چون متكى به وحى نيستند و با اطلاعات محدود و انـدك بـشرى تنظيم شده اند، داراى نواقص و اشكالات بسيارى هستند. بجز اسلام ، اديان الهى ديـگـر، هـم از جـهـت تحريفات بسيارى كه در آنها واقع شده و هم از آن جهت كه متناسب با زمان و هماهنگ با تكامل انسان و پيشرفتهاى اعجاب انگيز وى نيستند، قادر به هدايت انسان نمى باشند.
مـكـتبى كه قرآن كريم ، انسانها رابه آن دعوت مى كند و در آيه مزبور به عنوان استوارترين آيـينها،معرفى گرديده است ـ اسلام ـ از ويژگيهايى برخوردار است كه آن را به عنوان يك مكتب جـاويد و پابرجاتر از تمام مكتبهاى الهى و غير الهى متمايز كرده است . قسمتى از آن ويژگيها عبارتند از:
هماهنگى با فطرت بشر، مطابقت عقايد و احكام آن با علم و منطق ، خالى بودن از هر گـونـه ابـهـام و خـرافـات ، دارا بـودن دسـتـورات لازم بـراى زندگى انسان در همه زمينه هاى اجـتـمـاعـى ، سـياسى و اقتصادى ، جاودانگى قوانين و احكام آن ، جلوتر بودن از افكار بشرى ، تـعـديـل كـنـنـده غـرايـز و تـمـايـلات انـسـان و هـدايـت آن درمـسيرتكامل وى ،نه سركوب كردن آن ، عمومى بودن خطابهاى آن به همه انسانها، وادار كننده انسان به تلاش وكوشش و تاءمين كننده دنيا و آخرت انسان . مجموع اين خصوصيات باعث گشته تا اسلام به عنوان كاملترين و پابرجاترين دين الهى به بشر معرفى گردد.(147)
از آنـجـا كـه مـوضـعـگـيـرى مـردم در مـقـابـل اسـتـوارتـريـن ديـن الهى مختلف است ، به دو نوع موضعگيرى آنها اشاره شده است . يك دسـتـه ، مـؤ مـنينى كه كارهاى شايسته انجام مى دهند و خداوند آنان را به اجرى بزرگ بشارت داده و دسته ديگر آنان كه به آخرت ايمان نمى آورند و به عذاب اليم بيم داده شده اند.(148)
عـلى رغـم آنـكـه در صـفـات بـهـشـتـيـان ، بـه ايـمـان و عـمـل صـالح اشـاره شده ، در مورد صفات دوزخيان تنها عدم ايمان به آخرت را ذكر فرموده است ايـن امـر شـايـد بـه ايـن عـلت بـاشـد كـه اعـتـقـاد بـه آخـرت ، پـيـش از هـر چـيـز انـسـان را در مـقـابـل گـنـاهـان كـنـترل مى كند و بدون اعتقاد به آخرت ، اثرى براى اين كه به عنوان مستقيم ترين راه ، معرفى شده باقى نمى ماند.(149)
طـلب شـرّ، مـعـلول شـتـابـزدگى (11)، فوايد و بركات شب و روز ـ دو آيت الهى ـ (12)، ملازم بـودن نـامه اعمال هر كس با خود او و حسابرسى هر كس در قيامت عليه خود (14 ـ 13)،بازگشت ثمره هدايت و گمراهى هر كس به وى و رفع عذاب تا زمان اتمام حجت (15)، مترفان زمينه ساز هـلاكـت جامعه ها (16)، هلاك اقوامى پس از حضرت