مولانا كمال الدّين محتشم كاشانى (متوفّى 996 ه . ق)را بايد قافله سالار كاروان شعر عـاشـورا دانـسـت ، زيرا مرثيه دوازده بندى او با تاءثير شگرفى كه بر شاعران چهار سـده اخـيـر داشـتـه ، مـوجـبـات غـنـاى كـمـّى و كـيـفـى شـعر عاشورا را فراهم ساخته و به دليل اقبال بى سابقه دوستداران حسينى از اين اثر فاخر و ماندگار، نام محتشم و تركيب بـنـد عـاشـورايـى او بـا فـرهنگ عاشورا گره خورده است و چنان كه خواهيم ديد علاوه بر بسيارى از شعراى پرآوازه فارسى زبان ، بزرگانى چون علاّمه سيّد بحرالعلوم (ره)نـيـز بـه اسـتـقـبـال تـركـيـب بند او رفته كه به آفرينش آثار پرشورى در حوزه شعر عـاشورايى ، در قلمرو شعر عرب انجاميده است . بنا بر نوشته آقاى مهر على گرگانى مـصـحـّح ديوان محتشم كاشانى در يكى از نسخ خطّى ديوان اين شاعر پرآوازه عاشورايى (چـنـد تـركـيـب بـنـد ديـگـر نـيـز بـه دسـت آمـد كـه هـر كـدام در مـورد خـود بـى نظيرند.)(109) در تـركيب بند ماندگار محتشم ، گاهى ـ خصوصاً در بند دوّم آن ـ تعابير نه چندان مناسب و در خـور شـاءن والاى سـالار شـهـيـدان آمـده است كه مى توان از كنار آنها به خاطر قوّت فراوان اثر، گذشت . در اينجا به نقل مطلع هر بند از دوازده بند محتشم بسنده مى كنيم :
O
O
O
O
O
O
O