سیاست خارجی ایران قبل و بعد از انقلاب

محسن پورقلی؛ تهیه کننده: مرکز تحقیقات اسلامی سپاه

نسخه متنی -صفحه : 74/ 37
نمايش فراداده

روشـن اسـت كـه بـرقـرارى وحـدت بـيـن مـسـلمـانـان جـهـان بـه عـنـوان يـك گـام مـقدماتى براى تـحـصـيـل هـدف عـالى تـر كه همانا حكومت واحد جهانى است ، تلقى مى شود. گفته مى شود كه آنچه كه در اين اصل مورد توجه واقع شده ، تنها وحدت مسلمانان جهان است ، نه وحدت بشريت .

در ايـن خـصـوص بـايـد گـفـت عـلاّمـه طـبـاطـبـايـى مـفـسـّر كـبـيـر قـرآن از آيـه مـورد اسـتـنـاد اصـل يـازدهـم ، وحـدت (نـوع انـسـانـى)  را اسـتـنـبـاط كـرده اسـت ، نـه فـقـط وحـدت مـسلمانان .(199)

ب ـ تـوجـه بـه اصل دعوت

گام دوّم در عملى كردن حكومت جهانى اسلام تنظيم و اجراى سياست خـارجـى كـشـور در چـارچـوب (اصـل دعـوت)  اسـت.(دعـوت)  از احـكام منصوصه اسلام و جزو ضـروريـات ديـن اسـت .

دعـوت ، يـك عـمـل واجـب قـبـل از جـهـاد مسلّحانه عليه كفّار ظالم تلقّى مى شود.(200) از مـسـائل اسـاسـى كـه در ايـن زمـيـنـه مطرح مى باشد، قواعد و شيوه هاى دعوت است . منظور از قواعد دعوت ، نكات اساسى و ريشه اى است كه در برنامه هاى دعوتگرانه بايد آنها را اساس شـيـوه كـار قـرار داد. بـرخـى از ايـن قـواعـد مـبـتـنـى بـر عامل روانى ، برخى ديگر اجتماعى و برخى نيز اقتصادى مى باشند.

قرآن مجيد درباره شيوه ها و قواعد دعوت راهنما و روشنگر است :

(اُدْعُ اِلى سَبيلِ رَبِّكَ بِالْحِكْمَِْ وَالْمَوْعِظَِْ الْحَسَنَِْ وَ جادِلْهُمْ بِالَّتى هِىَ اَحْسَن ...)(201)

با حكمت و اندرز نيكو به سوى پروردگارت دعوت نما، و با آنها به طريقى كه نيكوتر است استدلال و مناظره كن ...

طـبـق ايـن آيـه شـريـفـه مـهـمـتـريـن قـواعـد دعـوت عـبـارتـنـداز:

حـكـمـت ، پـنـد نـيكو و نيكوترين جدل .

بـه هـر حـال ، بـا بهره گيرى از ابزارهاى تبليغاتى ، همكارى ، هميارى ، پرهيز از تفرقه و تـشـتـّت در چـارچوب اصل دعوت مى توان در راستاى تحقق حكومت جهانى اسلام گامهاى مؤ ثرى برداشت .(202) دولت جـمـهـورى اسلامى ايران براى فراهم آوردن زمينه هاى همگرايى و وحدت در جهان اسلام و وحدت و هماهنگى پيروان اهل كتاب به عنوان مقدمات لازم پياده شدن حكومت واحد جهانى اسلام ، در سـياست خارجى خود و در بعد داخلى دست به اقدامات ارزشمندى زده است .

در زير به برخى از مهمترين آنها اشاره مى شود:

1 ـ برگزارى هفته وحدت به مناسبت ميلاد مسعود حضرت ختمى مرتبت ؛

2 ـ پايه گذارى مجمع تقريب بين مذاهب اسلامى به عنوان كانون همگرايى مسلمان ؛

3 ـ تأ سيس دانشگاه مذاهب و فِرَق اسلامى (203)

4 ـ تـشـكـيـل سـمـپوزيومها و كنفرانسهاى بين المللى اسلام و مسيحيت و حضور فعّالانه نخبگان و دانشمندان اسلامى كشورمان در اين سمپوزيومها.(204)

اصول و اهداف سياست خارجى جمهورى اسلامى ايران (2)

(توسعه و تحكيم روابط بين المللى ، وحدت بين مسلمين ، حاكميت موازين اسلام)

در درس گـذشـتـه ايـده حكومت جهانى اسلام را به عنوان استراتژى و هدف غايى حكومت جمهورى اسلامى ايران بررسى كرديم . گفته شد كه اين ايده ، داراى مبانى و پايه هاى مستحكم اعتقادى ، حقوقى و تاريخى مى باشد. اگر تلاش دولت اسلامى براى پياده كردن حكومت جهانى اسلام يـك اصـل و هـدف اسـتـراتـژيـك در سـياست خارجى ما مطرح است ، پس بطور طبيعى لازمه فراهم آورى مـقدمات و زمينه هاى آن ، حضور در صحنه روابط بين المللى و ايجاد وحدت بين مسلمانان و حـاكـم شـدن مـوازيـن اسـلام مـى باشد. با توجّه به اهميّت اين مقولات به عنوان مقدمات لازم جهت تحقّق حكومت جهانى اسلام ، به بررسى هر يك از آنها مى پردازيم .

روابـط بـيـن المـلل در قـانـون اسـاسـى و حـقـوق بـيـن الملل اسلامى يـكـى از جـنـبـه هـاى بـارز تحوّل سياست خارجى ايران پس ‍ از پيروزى انقلاب و استقرار نظام جـمـهـورى اسـلامـى ، اهـمـيـّت يـافـتـن سـيـاسـت خـارجـى و روابـط بـيـن المـلل در حـقـوق اسـاسـى و مـشـى عـمـلى حـكـومـت جـمـهـورى اسـلامـى مـى بـاشـد. قـبـل از انـقـلاب اسـلامـى ، تـمـركـز سـيـاستها بيشتر در امور داخلى كشور بود و اساساً تنظيم روابـط خـارجـى بـه صـورت فـرعـى و يـا بـه صـورت مشورتى و همكارى با ساير كشورها صـورت مـى گـرفـت .