شـكـوفـه هـاى زيـبـاى نـرمـخـويـى بـر درخـت تـنـومـنـد و شـادابـِعـقـل و خـرد مى شكفد و از منبع اصيلِ بزرگوارى خاندان تغذيه مى شود؛ در سخنان مولاى متقيان(ع ) سرچشمه هاى اين خصلت خداپسند، اين گونه معرفى شده است :
ميوه خرد: (اَلْخُلْقُ الَْمحْمُودُ مِنْ ثِمارِ الْعَقْلِ) (7)
بزرگوارى خاندان : (حُسْنُ الاَْخْلا قِ بُرْه انُ كَرَمِ الاَْعْر اقِ) (8)
و نيز: (حُسْنُ السّي رَةِ عُنْو انُ حُسْنِ السَّري رَةِ) (9)
در تورات نيز خوشخويى را منشعب از حيا مى شمرد:
(يَتَشَعَّبُ مِنَ الْحَياءِ... حُسْنُ الْخُلْقِ) (10)
خـوش اخـلاقـى يك خوى زيباى انسانى است و در وجود هر كس ـ صرف نظر از آيين و مرامش ـ ممكناست يافت شود، با اين وصف ، ارتباطى ناگسستنى با شريعت مقدس الهى دارد. پيام آوران خدا،بدون استثنا، خوشخو بوده اند، (11) و خوش اخلاقى نه تنها علامت تديّن است بلكهبـه تـعـبـيـر رهـبـر بـزرگـوار اسـلام (ص )، نـصـف ديـن راتشكيل مى دهد:
(حُسْنُ الْخُلْقِ نِصْفُ الدّينِ) (12)
از سـخـن حـضـرت امـام بـاقـر(ع ) نـيـز بـرمـى آيـد كه هر چه مؤ من خوشخوتر باشد، ايمانش كامل تر است :
(اِنَّ اَكْمَلَ الْمُؤْمِنينَ ايم اناً اَحْسَنُهُمْ خُلْقاً) (13)
سـجاياى اخلاقى در يكديگر تاءثير متقابل دارند و گاه به طور مجموعى ، آثار ارزشمندى راخـلق مـى كـنـنـد؛ در روايـات اهـل بيت : همان گونه كه حسن خلق به طور انفرادى مورد بحث قرارگـرفـتـه ، گـاهـى نـيـز بـا فـضـايـل ديـگـر همراه شده است كه علاوه بر اثبات مطلب فوق ،خوشخويى را با آن فضايل هم سنگ مى داند:
رسـول گـرامـى اسـلام (ص )، خـوشـخـويـى را هـمـرديـف تـقـوا دانـسـتـه و آن دو را قـوى ترينعامل ورود به بهشت معرفى كرده است :
(اَكْثَرُ ما تَلِجُ بِهِ اُمَّتِى الْجَنَّةَ؛ تَقْوَى اللّهِ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ) (14)
امّت من ، بيشتر به وسيله تقوا و خوش خلقى وارد بهشت مى شوند.
امـام صـادق (ع )، در سـخـنـى ، خـوشـخـويـى و سـه فـضـيـلت ديـگـر راكامل كننده ايمان دانسته و فرموده است :
(اَرْبـَعٌ مـَنْ كـُنَّ فـيهِ كـَمـُلَ ايم انـُهُ... اَلصِّدْقُ وَ اَداءُ الاَْم انـَةِ وَالْحـَي اءُ وَ حـُسـْنـُالْخُلْقِ) (15)
چهار ويژگى اگر در كسى باشد، ايمانش كامل است : راستگويى ، امانتدارى ، حيا و خوشخويى.
و در سخن ديگرى ، آن را همراه سه خصلت ديگر، از اخلاق پيامبران معرفى كرده و فرموده است:
(اِنَّ الصَّبْرَ وَالْبِرَّ وَالْحِلْمَ وَ حُسْنَ الْخُلْقِ مِنْ اَخْلاقِ الاَْنْبِي اءِ) (16)
همانا صبر، نيكى ، بردبارى و خوش اخلاقى از صفات پيامبران است .
علاوه بر آنچه گذشت ، خوش خلقى ، تاءثير بسزايى در بهبودى جوّ اجتماع مى گذارد و آثارارزنده اى نيز براى شخص خوشخو دارد كه برخى از آنها را در زير توضيح مى دهيم :
انـسـان هـا تـشـنـه مـحـبـتـنـد ودل هـاى آنـان اسـيـرِ كـمـند مهربانى است ؛ و طبعاً از ديگران انتظار برخوردى خوش و انساندوسـتانه دارند و تحت تاءثير عواطف ديگران نيز قرار مى گيرند و بلافاصله عواطف انسانىخـويـش را بـروز مـى دهـنـد. پـس چـه خـوب است همه افراد اجتماع با زبان نرم ، روى گشاده ودوسـتـانـه بـا هـمـديـگـر برخورد كنند و فضاى زندگى را عطر محبت بزنند و با همنوعان خودصميمى باشند؛ امام صادق (ع ) فرمود:
(حُسْنُ الْخُلْقِ مَجْلَبَةٌ لِلْمَوَدَّةِ) (17)
خوش خلقى ، دوستى ديگران را جلب مى كند.