رسول خدا(ص ) عفو و گذشت زمامدار را موجب پايدارى حكومتش مى داند:
(عَفْوُ الْمَلِكِ عِق الُ الْمُلْكِ) (382)
گذشت زمامدار سبب پا بر جا شدن حكومت است .
رسول خدا(ص ) فرمود:
(تَع افَوْا تَسْقُطِ الضَّغ ائِنُ بَيْنَكُمْ) (383)
از يكديگر درگذريد تا كينه ها از ميانتان رخت بربندد.
پيامبر(ص ) فرمود:
(مَنْ عَف ا عَنْ مَظْلَمَةٍ اَبْدَلَهُ اللّ هُ بِه ا عِزّاً فِى الدُّنْي ا وَالاْ خِرَةِ) (384)
هـر كـه از لغـزشـى درگـذرد، خـداوند به سبب اين گذشت ، عزّت دنيا و آخرت را به او عطا مىكنند.
حضرت على (ع ) عفو را موجب نجات از عذاب جهنّم دانسته است :
(اَلْعَفْوُ مَعَ الْقُدْرَةِ جُنَّةٌ مِنْ عَذ ابِ اللّ هِ سُبْح انَهُ) (385)
گذشت هنگام توانايى ، سپرى در برابر عذاب خداوند است .
امـام عـلى (ع ) پـاداش انـسـان بـه گـذشـت را غـيـرقابل سنجش مى داند و مى فرمايد:
(شَيْئَانِ لا يُوزَنُ ثَو ابُهُم ا؛ اَلْعَفْوُ وَالْعَدْلُ) (386)
پاداش دو چيز را نمى توان سنجيد؛ گذشت و عدالت .
مؤ من ، تنها در برابر خدا مسؤ ول است و همه كارهايش با وزنه اخلاص سنجيده مى شود و بس وهـرگـز نـبـايـد كمترين كارى را براى غير خدا انجام دهد. در مرحله اجراى فرمان خدا و مرزبندىقـانون و جداسازى راه از بيراهه و پرهيز از ظلم و بيهوده كارى ، رعايت حقوقى كه خدا و خرد ـكـه خـود مـعـيـارى الهى است ـ تعيين مى كنند الزامى است . اين حقوق به سه دسته : حقّ الله ، حقّالنـفـس و حـق الناس تقسيم مى شود و با توجه به اينكه عنوان درس به قسم سوّم اشاره دارد،بحث را پيرامون حق الناس پى مى گيريم :
هـيـچ خـردمندى در لزوم رعايت حقوق ديگران ، ترديد نمى كند و بى شك ، پرداخت حقوق مردم درهمه زمينه ها و به شكل عام و فراگير، از اصول شريعت اسلامى است و در سخنان رهبران اسلامبا تعابير نغز و بلندى مورد تاءكيد قرار گرفته است ، از آن جمله :
پرداخت حقوق مردم ، با تديّن ، رابطه اى مستقيم دارد، مؤ من حتماً بايد حقوق مردم را مراعات كند،در غـيـر ايـن صورت يا ايمانش دروغين است و يا در حدّ پايينى قرار دارد؛ امام صادق (ع ) در اينباره مى فرمايد:
(اَلُْمحَمَّدِيَّةُ السَّمْحَةُ اِق امُ الصَّلا ةِ وَ اي ت اءُ الزَّك اةِ وَ صِي امُ شَهْرِ رَمَض انَ وَ حَجُّ الْبَيْتِ وَالطّاعَةُ لِلاِْمامِ وَ اَد اءُ حُقُوقِ الْمُؤْمِنِ...) (387)
ديـن مـحـمـّدىِ آسـان ، عـبارت است از: بر پا داشتن نماز، دادن زكات ، روزه ماه رمضان ، حجّ خانهخدا، اطاعت از امام و اداى حقوق مؤ من .