لطفا منتظر باشید ...
2 ـ زمينه حقّ اللّه
عظمت و اهميت مراعات حقوق مردم زمينه ساز اداى حقّالله است و در سخن امير مؤ منان (ع )، آمده است :(جـَعـَلَ اللّ هُ سـُبـْح انَهُ حُقُوقَ عِب ادِهِ مُقَدَّمَةً لِحُقُوقِهِ؛ فَمَنْ ق امَبِحُقُوقِ عِب ادِاللّ هِ ك انَ ذ لِكَمُؤَدِّياً اِلَى الْقِي امِ بِحُقُوقِ اللّ هِ) (388)
خداوند سبحان ، حقوق بندگانش را مقدمه حقوق خويش ، قرار داده است ؛ هر كس به [رعايت ] حقوق بندگان خدا
قيام كند، چنين كارى به رعايت حقوق الهى منجر مى گردد.
3 ـ برترين عبادت است
پيشواى ششم مى فرمايد:(م ا عُبِدَاللّ هُ بِشَىْءٍ اَفْضَلَ مِنْ اَد اءِ حَقِّ الْمُؤْمِنِ) (389)خداوند، با چيزى برتر از اداى حق مؤ من ، پرستش نشده است .
4 ـ يكى از درجات توبه است
امير مؤ منان (ع ) براى توبه واقعى شش درجه ترسيم مى كندكه دو درجه آنپرداخت حقوق مردم و حقوق خداست .(390)
5 ـ سبب ورود به بهشت است
اداى حقوق يكى از اسباب ورود مؤ من به بهشت برين است و هر چهحـقـوق مـردم رابـهـتـر ادا كـنـد از رفـعـت مـقـام و درجـات بـالاتـرى بـرخـوردار خـواهـد بـود.رسول اكرم (ص ) مى
فرمايد:(... فَاَيُّهُمْ ك انَ اَشَدَّ لِلشّي عَةِ حُبّاً وَ لِحُقُوقِ اِخْو انِهِمُ الْمُؤْمِني نَ
اَشَدَّ قَض اءً ك انَتْ دَرَج اتُهُفِى الْجِن انِ اَعْلى ...) (391)
هـر يـك از مـؤ مـنـان ، كه بيشتر به شيعيان عشق بورزد و حقوق برادران مؤ منش را بهتر ادا كند،درجاتش
در بهشت ، بالاتر خواهد بود.
چگونگى اداى حقوق
بديهى است كه احقاق حق ديگران به موارد خاص يا افراد بخصوصى منحصر نمى شود، بلكهبـه طور عام وفراگير، هر صاحب حقّى را شامل مى شود؛ خُرد باشد يا كلان ، غريبه باشد ياآشنا، مسلمان باشد يا
نامسلمان ، زن باشد يا مرد... حتى در فرهنگ اسلام ، حيوانات نيز حقوقىدارنـد كـه رعـايـت آن بـر
مـسلمانان لازم است . (392) واضح است كه هر گروهى ، بهتناسب ارتباطى كه با انسان دارد، از حقوق شايسته
خويش برخوردار مى شود كه ممكن است باحقوق گروه ديگر تفاوت داشته باشد به طور مثال : همسر و والدين ،
هر يك حقوقى بر گردنانـسـان دارنـد كـه بـرخى مشترك و برخى كاملاً متفاوت از يكديگر است ، همچنين مؤ
منان ، حقوقىبـر عـهده يكديگر دارند كه بيگانگان از دين از آن محرومند، رهبر، حقوقى بر عهده ملّت
دارد كهديـگـر مـسـؤ ولان از چـنان حقوقى بهره مند نيستند و... نتيجه اينكه تنوع و گوناگونى حقوق
،سبب تعدّد راه هاى احقاق و اداى آن مى شود.
رهنمودهاى امام سجّاد7
شايد بتوان گفت ؛ ارزشمندترين گنجينه اى كه حقوق لازم و ضرورى را در خويش جمع كرده ،سـخـنـانگـهـربـار امـام گرانقدر، حضرت زين العابدين (ع ) است كه با نظمى دقيق و بيانىشـيـوا پنجاه حق ضرورى
را تشريح كرده و شيفتگان حقيقت را از آبشخور عصمت ، سيراب ساختهاسـت و بـر پـيـروان واقـعـى مـكـتـب
وحـى ضـرورى اسـت كـه ايـن رهـنمودهاى حياتى را با جان ودل پذيرا شوند و در عمل به كار بندند.(393)
نكوهش پايمال كردن حقوق
بـه هـمـان نـسـبـت كـه در اسـلام بر رعايت حقوق ، پافشارى شده ، ناديده انگاشتن حق مردم ، باعناوينتكان دهنده اى ، سخت ، مورد نكوهش قرار گرفته است ، از جمله :
1 ـ گناه كبيره است
امام باقر(ع ) ضمن شماره كردن گناهان كبيره مى فرمايد:(وَ حَبْسُ الْحُقُوقِ مِنْ غَيْرِ عُسْرٍ) (394) نپرداختن حقوق مردم با وجود توانايى (گناه كبيره است .)
2 ـ سـبـك شـمـردن دين است
رعايت حقوق مردم ، با بسيارى از احكام دينى رابطه مستقيم دارد كهاگـركـسـى آنـهـا را مـراعـات نـكـنـد در واقـع ، مـسـائل ديـنـى را نـاديـده انـگاشته است به هميندليل
، حضرت صادق (ع ) مى فرمايد:(مـَنْ عـَظَّمَ دي نَ اللّ هَ عـَظَّمَ حـَقَّ اِخـْو انـِهِ وَ مـَنِ اسـْتـَخـَفَّ بـِدي نـِهِ
اسـْتـَخـَفَّ بـِاِخـْوانِهِ) (395)
هـر كـس ديـن خـدا را تـعـظـيـم كـنـد، حـقوق برادرانش را نيز، بزرگ دارد و هر كس دين او را
سبكبشمارد، [حقوق ] برادرانش را نيز سبك مى شمارد.
