منشاء خوش خلقى
شـكـوفـه هـاى زيـبـاى نـرمـخـويـى بـر درخـت تـنـومـنـد و شـادابـِعـقـل و خـرد مى شكفد و از منبعاصيلِ بزرگوارى خاندان تغذيه مى شود؛ در سخنان مولاى متقيان(ع ) سرچشمه هاى اين خصلت خداپسند، اين
گونه معرفى شده است :ميوه خرد: (اَلْخُلْقُ الَْمحْمُودُ مِنْ ثِمارِ الْعَقْلِ) (7)بزرگوارى خاندان : (حُسْنُ الاَْخْلا قِ بُرْه انُ كَرَمِ الاَْعْر اقِ) (8)و نيز: (حُسْنُ السّي رَةِ عُنْو انُ حُسْنِ السَّري رَةِ) (9)در تورات نيز خوشخويى را منشعب از حيا مى شمرد:(يَتَشَعَّبُ مِنَ الْحَياءِ... حُسْنُ الْخُلْقِ) (10)
رابطه با دين
خـوش اخـلاقـى يك خوى زيباى انسانى است و در وجود هر كس ـ صرف نظر از آيين و مرامش ـ ممكناست يافتشود، با اين وصف ، ارتباطى ناگسستنى با شريعت مقدس الهى دارد. پيام آوران خدا،بدون استثنا، خوشخو
بوده اند، (11) و خوش اخلاقى نه تنها علامت تديّن است بلكهبـه تـعـبـيـر رهـبـر بـزرگـوار اسـلام (ص )،
نـصـف ديـن راتشكيل مى دهد:(حُسْنُ الْخُلْقِ نِصْفُ الدّينِ) (12)
از سـخـن حـضـرت امـام بـاقـر(ع ) نـيـز بـرمـى آيـد كه هر چه مؤ من خوشخوتر باشد، ايمانش كامل تر
است :(اِنَّ اَكْمَلَ الْمُؤْمِنينَ ايم اناً اَحْسَنُهُمْ خُلْقاً) (13)
همراهان
سـجاياى اخلاقى در يكديگر تاءثير متقابل دارند و گاه به طور مجموعى ، آثار ارزشمندى راخـلق مـىكـنـنـد؛ در روايـات اهـل بيت : همان گونه كه حسن خلق به طور انفرادى مورد بحث قرارگـرفـتـه ، گـاهـى
نـيـز بـا فـضـايـل ديـگـر همراه شده است كه علاوه بر اثبات مطلب فوق ،خوشخويى را با آن فضايل هم سنگ
مى داند:رسـول گـرامـى اسـلام (ص )، خـوشـخـويـى را هـمـرديـف تـقـوا دانـسـتـه و آن دو را قـوى ترينعامل
ورود به بهشت معرفى كرده است :(اَكْثَرُ ما تَلِجُ بِهِ اُمَّتِى الْجَنَّةَ؛ تَقْوَى اللّهِ وَ حُسْنُ الْخُلْقِ) (14)
امّت من ، بيشتر به وسيله تقوا و خوش خلقى وارد بهشت مى شوند.امـام صـادق (ع )، در سـخـنـى ، خـوشـخـويـى و سـه فـضـيـلت ديـگـر راكامل كننده ايمان دانسته و
فرموده است :(اَرْبـَعٌ مـَنْ كـُنَّ فـيهِ كـَمـُلَ ايم انـُهُ... اَلصِّدْقُ وَ اَداءُ الاَْم انـَةِ
وَالْحـَي اءُ وَ حـُسـْنـُالْخُلْقِ) (15)
چهار ويژگى اگر در كسى باشد، ايمانش كامل است : راستگويى ، امانتدارى ، حيا و خوشخويى.و در سخن ديگرى ، آن را همراه سه خصلت ديگر، از اخلاق پيامبران معرفى كرده و فرموده است:(اِنَّ الصَّبْرَ وَالْبِرَّ وَالْحِلْمَ وَ حُسْنَ الْخُلْقِ مِنْ اَخْلاقِ الاَْنْبِي اءِ) (16)
همانا صبر، نيكى ، بردبارى و خوش اخلاقى از صفات پيامبران است .
دستاوردها
علاوه بر آنچه گذشت ، خوش خلقى ، تاءثير بسزايى در بهبودى جوّ اجتماع مى گذارد و آثارارزنده اى نيزبراى شخص خوشخو دارد كه برخى از آنها را در زير توضيح مى دهيم :
الف ـ آثار اجتماعى
1 ـ جـلب دوسـتـى و مـحـبـّت ديـگـران
انـسـان هـا تـشـنـه مـحـبـتـنـد ودل هـاى آنـان اسـيـرِكـمـند مهربانى است ؛ و طبعاً از ديگران انتظار برخوردى خوش و انساندوسـتانه دارند و تحت تاءثير
عواطف ديگران نيز قرار مى گيرند و بلافاصله عواطف انسانىخـويـش را بـروز مـى دهـنـد. پـس چـه خـوب
است همه افراد اجتماع با زبان نرم ، روى گشاده ودوسـتـانـه بـا هـمـديـگـر برخورد كنند و فضاى زندگى
را عطر محبت بزنند و با همنوعان خودصميمى باشند؛ امام صادق (ع ) فرمود:(حُسْنُ الْخُلْقِ مَجْلَبَةٌ لِلْمَوَدَّةِ) (17)
خوش خلقى ، دوستى ديگران را جلب مى كند.