پيامدها - اخلاق و تربیت های اسلامی نسخه متنی

4 ـ خود كم بينى

كسانى كه به رذيله چاپلوسى آلوده اند، از شخصيت و ارزش خود بى اطلاع اند؛ چرا كه وقتىانسان قدر خود
را شناخت و به ارزش انسانى خود پى بُرد، مى كوشد تا آن را به هيچ بهايىنـفروشد، ولو به فقر و حبس و
تنزلِ مقام ظاهرى دنيا مبتلا شود. انسان خليفه خدا بر روى زميناست و مسجود فرشتگان ؛ همه عالم براى
او خلق شده و گردش زمين و آسمان به خاطر وجود باارزش او است . انسان مى تواند با دورى از دنيا و با روى
آوردن به آستان حضرت حق ، دوبارهمورد تعظيم و تكريم همه موجودات قرار گيرد. از اين رو وقتى انسان خود
را شناخت و به ارزشخـود پـى بـرد، و بـدانـد كـه مـرغ بـاغ مـلكـوت است ـ هيچ گاه ـ و به ويژه براى
امور مادى ودنـيـايـى ـ تـن بـه ذلّت و حقارت و خفّت نمى دهد و زبان به مدح و ستايش بى جا براى
همنوعخود نمى گشايد!

پيامدها

هـر يـك از كـردار، گـفـتـار و صـفـات زشـت آدمـى ، اثرى نامطلوب در فرد يا جامعه بر جاى مىگـذارد
كـه امكان دارد تند يا كند، گذرا يا ماندگار، وسيع يا محدود و دنيوى يا اخروى باشد.برخى از آثار
چاپلوسى نيز بدين قرار است :

1 ـ فاسد كردن افراد و اجتماع

تـمـجـيـد و سـتـايـش بـى جـا، مـوجب صحّه گذاردن چاپلوسانه بر كارهاى ديگران ، دفاع منفعتطلبانه و
چشم پوشى از نواقص دوستان و آشنايان ، دروغ گويى و دورويى ، مى شود و گاهافـراد بـى هـويـّت ، بـا
مـدح بـى جـاى افـراد نـادان ، خـود را انـسـانـى وارسـتـه وكـامـل مـى پـنـدارنـد، از ايـن رو بـه
دنـبـال حـذف رذايـل و كـسـبفـضـايـل نـمـى رونـد. مـجموعه اين افراد، با اشغالِ مقام هاى اجتماعى
، جوّ اخلاقى جامعه را نيزمـسموم مى سازند چرا كه جامعه سالم ، جامعه اى است كه حقايق در آن بيان شود
و مسؤ وليت ها ورياست ها به افراد شايسته واگذار شود نه به چاپلوسان و متملقان !

2 ـ در بند شيطان شدن

گـر چه همه كارها و خصايل زشت را مى توان دام هاى (شيطانى ) توصيف كرد ولى برخى ازرذايل از جمله
چاپلوسى ، دامى است كه رهايى از آن به سادگى امكان پذير نيست ، مولاى متقيان، امير مؤ منان (ع ) در اين
باره مى فرمايد:

(حُبُّ الاِْطْر اءِ وَالْمَدْحِ مِنْ اَوْثَقِ فُرَصِ الشَّيْط انِ) (443)

خوش داشتن تملق و ستايش ، از مطمئن ترين فرصت هاى شيطان است .

3 ـ تخريب شخصيت

چاپلوس ، با دروغ و دورويى ، در عمل به تخريب شخصيت افراد مى پردازد و براى دستيابىبه اغراض خود،
آبروى ديگران را قربانى مى كند. متملّق نخست با تمجيد و تعريف هاى بى جاشخصيت فرد را ملعبه قرار مى
دهد؛ چنان كه امام على (ع ) مى فرمايد:

(م ادِحُ الرَّجُلِ بِم ا لَيْسَ في هِ مُسْتَهْزِءٌ بِهِ) (444)

ستايشگر ناحق ، مسخره كننده فرد است .

و در نهايت به نابودى و ترور شخصيت او مى پردازد. به تعبير همان امام :

(مَنْ مَدَحَكَ فَقَدْ ذَبَحَكَ) (445)

هر كس مدح تو را بگويد [در واقع ] سرت را بريده است .

4 ـ رسوايى

آفـتـاب حـقيقت براى هميشه پشت ابرهاى جو سازى و سالوسى پنهان نمى ماند و متملّق ممكن استچـنـد
صباحى ديگران را با چرب زبانى و پشت هم اندازى سرگرم سازد و افراد نالايق و بىكفايت را شايسته ترين
معرفى كند ولى در نهايت ، عملكرد، اخلاق و گفتار شخصيت هاى كاذب ،پـرده هـاى تـزوير را مى درد و
چاپلوسان را رسوا مى كند. امام حقيقت پويان ، امير مؤ منان (ع )،اين واقعيت را چنين بيان مى كند:

(اِيّ اكَ اَنْ تـُثـْنـِىَ عـَلى اَحـَدٍ بـِم ا لَيـْسَ فـي هِ فـَاِنَّ فـِعـْلَهُ يـُصـَدِّقُ
عـَنْ وَصـْفـِهِ وَيُكَذِّبُكَ) (446)

از تملّق گويى درباره ديگرى بپرهيز چرا كه كردارش ، حقيقتش
راروشن و تو را تكذيب و رسوا مى كند.