مبارزه با منكرات و عيب جويى
بايد دانست كه اسلام در مورد مبارزه با منكرات ، سه اقدام اساسى را پيشنهاد كرده است :1 ـ زمينه هاى تربيت و تبليغات دينى ، تعليم و تزكيه همه افراد و اقشار جامعه را بايد بهگـونـه اىفـراهـم سـاخـت ، كـه در مـمـلكـت اسـلامـى ، ارتـكـاب خـلاف و جـرم و جـنـايـت بـهحـداقـل ممكن
بلكه به صفر برسد و چنين كارى وظيفه ملت ، علما، دولت ، والدين ، مديران بخشدولتى و خصوصى و عموم مردم
است و همگى بايد دست به دست يكديگر دهند و هرگونه زمينهگناه و خلاف را از بين ببرند.2 ـ هـمـگى وظيفه دارند در قالب (امر به معروف و نهى از منكر)، (اجراى حدود الهى ) و مانندآن با همه
خلافهاى آشكار مبارزه كنند.3 ـ هـمـگان وظيفه دارند عيب هاى خود را اصلاح كنند و خلاف و گناه و عيب پنهان خود و ديگران
راپـوشـيـده دارنـد و هيچ كس حق ندارد عيوب خود و ديگران را برملا سازد؛ چنين كارى تحت عنوان ؛(اشاعه
فحشا)، (عيب جويى ) و مانند آن ممنوع است و خود نوعى ، منكر به حساب مى آيد.بنابراين ، مبارزه با منكرات ، ماهيةً با عيب جويى تفاوت دارد، حتى عيب جويى در دايره مبارزه
بامنكرات قرار مى گيرد كه بايد با آن مبارزه كرد. افزون بر آن ؛
نـهـى از مـنكر، مصلح است و در راستاى اصلاح فرد و جامعه به مبارزه با منكر برمى خيزد ولىعيب جو با
نيت تخريب ، به عيب جويى مى پردازد.ناهى از منكر خير خواه و دلسوز فرد خاطى است ، در حالى كه عيب ياب ، از روى حقد و كينه چنينمى كند.نـهـى از مـنـكـر با موعظه حسنه و زبان خوش ، تلاش مى كند افراد را به خوبى ها دعوت كند،ولى عيب جو با
لحن گزنده ، نه تنها افراد را به سوى خوبى نمى كشاند بلكه به لجبازىنيز وادار مى كند.عيب جويان ، فاقد دل پاك و عقل سليم اند در حالى كه ناهيان از منكر با دلى پاك و عقلى سالمبه مبارزه با
منكرات برمى خيزند.
انتقاد سالم نه عيب جويى
افـشـاگرى و رسوا سازى در ملا عام ، به وسيله نامه سرگشاده ، تريبون و مانند آن ، صد درصـد مـمنوع است. آنچه از روايات برمى آيد، آن است كه فرد را محترمانه (بدون آبروريزى )بـه عيوبش آگاه ساخت به گونه اى
كه در حضور ديگران نباشد و حتى فرد منتقد را نشناسد.ايـن كـار را مـى تـوان از طـريـق تـلفـن و
نـامـه هـم انـجـام داد. بـيـان ايـنمـسـائل در جمع و به صورت كلّى نيز، در پاره اى موارد مى تواند
راهگشا باشد. امام صادق (ع)، انتقاد كننده واقعى را محبوب ترين دوست خود دانسته ، مى فرمايد:(اَحَبُّ اِخْو انى اِلَىَّ مَنْ اَهْدى عُيُوبى اِلَىَّ) (460)
بهترين دوست من كسى است كه عيوبم را به من هديه كند!امير مؤ منان نيز به ما چنين توصيه مى كند:(لِيَكُنْ اثَرَ النّ اسِ عِنْدَكَ مَنْ اَهْدى اِلَيْكَ عَيْبَكَ وَ اَع انَكَ عَلى نَفْسِكَ) (461)
بايد برگزيده ترين مردم نزد تو كسى باشد كه عيب هايت را نشانت دهد و تو را در مقابله بانفس امّاره ات
مدد بخشد.