حقوق برادرى
بدون اغراق بايد گفت حقوق برادرى قابل شمارش نيست و در هيچ مرزى محدود نمى شود و مؤ مننـسبت به برادرمؤ منش نبايد هيچ گونه نيكى را دريغ دارد و تا آنجا كه مقدور است بايد نسبتبـه او خـيـرخواه ،
غمخوار، يار و مددكار باشد، هرگونه سختى و پريشانى را از او دور سازدو... .بعضى از آن حقوق كه در روايات اسلامى به آنها اشاره شده ، عبارتند از:1 ـ كـمـتـريـن حـق اين است كه آنچه را براى خود دوست دارى براى او هم دوست بدارى و آنچه رابراى خود
نمى پسندى ، براى او هم خوش ندارى ؛ 2 ـ از خشمگين ساختن او بپرهيزى و در پى خشنودى او باشى و فرمانش را اطاعت كنى ؛ 3 ـ با جان ، مال ، زبان و دست و پاى خويش او را مدد رسانى ؛ 4 ـ چشم ، راهنما و آيينه او باشى ؛ 5 ـ غـذاى سـيـر نـخـورى و او گـرسنه باشد، سيراب نگردى و او تشنه باشد، لباس (نيكو)نپوشى و او بى لباس
باشد؛ 6 ـ اگـر خدمتكارى دارى و او ندارد، خادمت را بفرستى تا لباس او را بشويد، برايش غذا بپزدو مكان
استراحتش را جارو بزند.(345)7 ـ سوگندش را تصديق كنى ، خواسته اش را اجابت كنى ، هنگام بيمارى به عيادتش بروى ،(اگر مُرد) جنازه
اش را تشييع كنى ، اگر احساس كردى ، نيازى دارد، در برآوردنش پيشدستىنمايى و اجازه ندهى از تو
درخواست نمايد.(346)8 ـ چيزى را كه براى دنيا و آخرت او سودمند است ، از او پنهان ندارى ؛ 9 ـ نسبت به او كينه و دشمنى نورزى ، گر چه به تو بدى كند؛ 10 ـ هر گاه تو را دعوت كرد، بپذيرى ؛ 11 ـ او را ميان دشمنانش ، تنها نگذارى .(347)
تعاون و همكارى :
تعاون ، بر يارى و پشتيبانى افراد جامعه از يكديگر و مشاركت و همكارى آنان در انجامكارهاىاجـتـمـاعـى و فـردى دلالت دارد؛ هـمـكـارى افـراد جـامـعـه بـا هـم ـ چـه درداخـل سـازمـان
هـا و نـهادها و چه در خارج آنها ـ تعاون نام دارد. با تعاون و دست در دست يكديگرقرار دادن ، بهتر مى
توان به رفع گرفتارى ها و مشكلات ، دفاع از حقوق يكديگر، مبارزه بادشمنان و نااهلان و... پرداخت .
ابعاد تعاون
انـسان ها در زندگى اجتماعى خود، براى انجام كارهاى گوناگون با يكديگر تعاون و همكارىدارنـد، امـّاچـه بـسـا مـمـكـن اسـت در اثـر نـاآگاهى و يا در نظر گرفتن سود و منفعت بيشتر، دركـارهـايى مشاركت
كنند كه مورد تاءييد عقل و شرع نبوده و موجب انحراف و هلاكتشان شود؛ از اينرو، قرآن كريم و اولياى
گرامى اسلام به تشريح ابعاد تعاون پرداخته و محورهاى اساسىآن را مشخص كرده اند كه اينك به بيان مهم
ترين آنها مى پردازيم :
1 ـ تعاون در كارهاى نيك
تعاون در انجام كارهاى نيك و خداپسندانه از زيباترين ابعاد تعاون است :(... وَ تَع اوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوى وَ لا تَع اوَنُوا عَلَى الاِْثْمِ وَالْعُدْو انِ وَاتَّقُوا اللّ هَ إِنَّ اللّهَ شَدي دُ الْعِق ابِ) (348)
و [هـمـواره ] در راه نـيـكـى و پـرهـيزكارى با هم تعاون و همكارى داشته باشيد و [هرگز] در راهگناه و
تعدّى همكارى نكنيد و از [مخالفت فرمان ] خدا بپرهيزيد كه مجازات خدا شديد است .حضرت على (ع )، نيز با تاءكيد بر تعاون در كارهاى نيك مى فرمايد:چـون امـر خـيـر و نـيكى يافتيد، به كمك و يارى آن بشتابيد و اگر شرّى ديديد، از آن فاصلهبـگـيـريد
كه رسول خدا(ص ) همواره مى فرمود: اى انسان ! در نيكى بكوش و بدى را واگذار؛كه اگر چنين باشى رهرو
متعادلى خواهى بود.(349)