نظم در برنامه هاى دينى
اسـلام بـه عـنوان دينى جامع و جهانى ، بر نظم و برنامه ريزى در زندگى فردى و اجتماعىپيروانش تاءكيدكرده ، به آنان سفارش مى كند كه تمامى كارهاى خود را طبق برنامه و بطورمـنـظـّم انـجـام دهند و از بى
نظمى بپرهيزند. در همين زمينه ، مهم ترين احكام و مقرّرات خود را بانظم حاكم بر جهان ، هماهنگ ساخته ،
مسلمانان را به رعايت دقيق آن فراخوانده است ، تا آنجا كهآنـان بايستى اوقات نمازهاى روزانه را با
توجه به گردش منظم منظومه شمسى و حركت زمينتـعـيين كنند، به حدى كه (براى مثال ) اگر نماز ظهر را حتّى
يك دقيقه پيش از رسيدن نيمروزيا نماز صبح را پيش از طلوع فجر اقامه كنند، از ايشان پذيرفته نيست .آغاز و پايان ماه مبارك رمضان نيز بايستى از گردش اعجاب انگيز و دقيق كره ماه بر گِرد زمينمـشـخـص
شـود و آغـاز و پـايان روزه نيز با طلوع فجر و مغرب هماهنگ گردد. حجّ، اين فريضهبـزرگ عـبـادى ـ
سـياسى در موسمى خاص از سال و در مكانى معيّن اجرا مى شود، هر يك از آدابنمازهاى جمعه و جماعت با نظم
و انضباط ويژه اى به جا آورده مى شود و در رفت و آمدها، وعده ها،مـلاقـات هـا، تـعـليـم و تعلّم ها و
در يك كلام در تمامى شؤ ون زندگى ، بايد پايبند به نظمبود و با جدّيت هر چه بيشترى آن را به اجرا
درآورد.
آثار نظم و انضباط
نظم و انضباط در كارها، آثار و بركات فراوانى براى فرد و جامعه در پى دارد كه برخى ازآنها عبارتند از:1 ـ بهره گيرى بيشتر از زندگى
اسـتـفاده بهتر و بيشتر از زندگى و جلوگيرى از هدر رفتن سرمايه و استعداد، نيازمند برنامهريـزىدقـيـق و رعـايـت نـظـم در تـمامى فعاليت هاست . فردى كه براى اوقات شبانه روز خودبـرنـامـه اى
تـنـظـيـم كـرده و كارهاى شخصى و اجتماعى اش را در زمان مورد نظر انجام مى دهد،بهره بيشترى را از آن
خود و ديگران خواهد ساخت .از ايـن رو، امام كاظم (ع ) به برنامه ريزى ، تنظيم كارها و بهره گيرى صحيح از وقت اشارهكرده ، مى
فرمايد:بـكـوشـيد كه وقت خود را چهار قسمت كنيد: بخشى براى مناجات با خدا، بخش ديگر براى امرارمـعاش ، بخش
سوم براى معاشرت با برادران و معتمدانى كه عيوبتان را به شما مى گويند ودر دل به شما اخلاص مى ورزند و
بخش چهارم براى لذّت ها و كامجويى هاى مشروع ؛ تا براىسه بخش ديگر نيرو بگيريد.(241)بـا مـطـالعـه زنـدگـى امـام خـمـيـنـى (س ) بـه روشـنـى مـى تـوان دريـافـت كـه از جـمـلهعوامل مؤ
ثّر در زندگى ، تحصيل و مبارزاتشان برنامه ريزى صحيح و پايبندى به نظم بودهاست . يكى از شاگردان
ايشان در اين باره مى گويد:نـظـم دقـيـق در زنـدگـى ، از ويژگيهاى معروف امام است كه شايد از زبان ديگران مكرر شنيدهبـاشـيـد،
بـه راسـتـى عـجـيـب بـود كه حتى براى مطالعه و قرائت قرآن و كارهاى مستحب و حتىزيـارت هـا و
دعاهايى كه در وقت خاصى هم وارد نشده بود، وقت خاصى را تنظيم كرده بودند وهـر كـارى را بر طبق همان
زمان بندى و تنظيم خاص انجام مى دادند. به طورى كه براى هر كسكـه مـدتـى بـا ايـشـان مـاءنـوس و
مـعـاشـر مـى شـد، مـشـخـص بـود كـه در چـه سـاعـتـى ،مـشـغـول چه كارى و انجام چه عملند، اگر چه در
حضور ايشان نباشد و فرسنگها از محضرشاندور و جدا باشد.(242)
2 ـ نتيجه بخشى كارها
حاكم كردن نظم و انضباط در كارها، موجب مى شود كه هر كارى بجا و بموقع انجام پذيرفته ،نتيجه بخش وسودمند باشد. فردى كه در جلسات ، سخنرانى ها، رفت و آمدها، وعده ها و... نظمرا رعايت مى كند، فعاليت
هايش از نتيجه بهتر و بيشترى برخوردار خواهد شد.امـيـر مـؤ منان (ع ) با توجه به تاءثير نظم در نتيجه بخشى كارها، بر انجام امور روزانه دروقت خود
سفارش كرده ، مى فرمايد:(وَ اءَمْضِ لِكُلِّ يَوْمٍ عَمَلَهُ، فَاِنَّ لِكُلِّ يَوْمٍ م ا في هِ) (243)
كـار هـر روز را در هـمـان روز انـجـام ده (و آن را بـه روز بـعـدمـوكـول مـكـن )؛ زيـرا بـراى هـر
روز كـار خـاصـّى اسـت (كـهمجال انجام عقب افتادگى ها را نمى دهد).امـام امـت (س ) در صـورتـى كـارها را نتيجه بخش و الهى مى داند كه نظم نيز در كنار اخلاص ،مورد توجه
قرار گرفته باشد:كـارهـا بـايد روى نظم و قاعده صورت گيرد، تكرار مى كنم ؛ كارها وقتى روى نظم و قاعده وبراى خدا بود،
ديگر خوفى نيست ، چه كسى كشته شد، چه كسى كشت .(244)