اگر ما در هر نمازى چند بار از خدى سبحان استعانت مى كنيم و مى گوييم: {اِيّاكَ نَعْبُدُ وَ اِيّاكَ نَسْتَعِين}، راه كمك رسانى را هم خدا بيان فرموده است. يعنى اين چنين نيست كه شما به ما بگوييد: كمك برسان و ما رايگان كمك برسانيم، اگر سخن از {اِيّاكَ نَسْتَعِين} است راهش را هم قرآن به ما آموخت كه: {واستعينوا بالصّبر و الصّلوة}. و اين صبر به «صوم» تفسير و تطبيق شده است. در بيان نورانى امام صادق(عليه السلام) هست كه مى فرمايد: {وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَ الصَّلوة }قال يعنى بالصّبر الصّوم، آن گاه فرمود: «اذا نزلت بالرَّجلَ نازلةً او الشدّة فليصمّ». [(1)1 ـ سوره بقره، آيه 45 و 153 (2)2 ـ روضة المتقين ج3 ص228 ] نه تنها در مسأله جنگ بلكه اگر مشكلات ديگرى هم برى انسان پيش آيد برى حل آن مشكلات، روزه بگيرد. بايد ديد اين روزه چه نقشى دارد كه مشكل را حل مى كند؟ انسان را به كجا مى رساند كه بر مشكل پيروز مى شود؟ اين امساك ظاهرى است يا اسرارى دارد كه آن اسرار روح را به مقام بالا مى رساند و روح بلند بر طبيعت فائق مى شود؟ فرمود برى پيروزى بر شدائد روزه بگيريد، خدا از اين راه به شما كمك مى رساند، چون «الصّوم لي و أنا أجزي بِه» اگر كسى برى خدا روزه گرفت، چون كارها بهدست اوست مشكل را حل مى كند، فرمود: ما كارها را برى افراد كه در مسير مستقيماند راحت مى كنيم: {وَصَدَّقَ بِالْحُسْنَى * فَسَنُيَسِّرُهُ لِلْيُسْرَى }.
در عظمت ماه مبارك
رسول الله(صلى الله عليه وآله) از ماه مبارك رمضان به «شهر الله» ياد فرمود: «قد أقبل اليكم شهر الله» ماه خدا به شما روى كرد، چون در اين ماه صوم الله مطرح است، چون روزه مال خداست و اين ماه، ماه روزه است، لذا ماه مبارك رمضان را شهر الله مى نامند، چه اين كه ماه رجب «شهر ولايت» است و ماه شعبان هم «شهر نبوت و رسالت». و در دعاهى ماه رجب فرمودند كه از خداوند متعال بخواهيد كه زمينه توفيق ماه مبارك رمضان از هم اكنون برى شما مهيّا و فراهم بشود. اينطور نيست كه هر كس بتواند به عظمت ماه مبارك رمضان راه بيابد قبل از اين كه مقدماتى را طى كرده باشد. در روايتى فرمودند: شما نگوييد: رمضان آمد، رمضان رفت، بگوييد: شهر رمضان آمد و شهر رمضان رفت، زيرا رمضان اسمى از اسمهى مبارك خدى سبحان است. اگر انسان در اين شهرالله به لقاءالله نرسد به باطن روزه نرسيده است، بلكه يك روزهى در سطح طبيعت گرفته است و پاداشى را هم كه به او مى دهند در همان سطح است. اين كه مى فرمايد: «الصّوم لي وَ أنا اجزي به» يعنى روزه مال من است و من شخصاً جزى روزهدار را خواهم داد. سخن از «مَن» است، خودش را مطرح مى كند، روزه ماه من است و من هستم كه جزى روزهدار را مى دهم، به فرشتگان نمى گويم او را بهشت ببريد، من خودم جزى او را مى دهم. خودش چگونه جزا مى دهد؟ به يك عدهى مى فرمايد: {فَادْخُلِى فِى عِبادِى وَ ادْخُلِى جَنَّتِى }. حال آيا در آنجا سخن از خوردن و پوشيدن و نوشيدن است، يا انسان به جايى مى رسد كه از آنچه بنام خوردن و پوشيدن و امثال اينهاست، مى گذرد و به جايى مى رسد كه جى آنها نيست، در عين حال كه خوراكى ها و پوشاكى ها را در مرتبه نازله دارد، فرمود: {إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي جَنَّات وَنَهَر * فِي مَقْعَدِ صِدْق عِنْدَ مَلِيك مُقْتَدِر} اگر روزه برى اين است كه انسان به تقوا برسد، تقوا دو درجه دارد: يكى همان بهشتى است كه درآن نعمتهى فراوان موجود است: {اِنَّى الْمُتَّقِينَ فِى جَنّات وَ نَهَر} برى لذائذ ظاهرى است، يكى هم عندالله [(1)1 ـ سوره قمر، آيه54 ] است، آنجا ديگر سخن از سيب و گلابى نيست. سيب و گلابى از آن جسم و بدن اوست كه «جنّات وَ نَهَر» برى بدن اوست، امّا لقاء حق برى روح اوست. اين سرّ و باطن روزه است.
همه ماهها پشت سر ماه مباركند
امام سجاد(عليه السلام)در دعا وداع مى فرمايد: «السلام عليك من شهر لاتنافسه الأيام من شهر» «سلام بر تو ى ماهى كه هيچ ماهى با تو مسابقه و رقابت ندارد.» در منافسه وقتى انسان مى دود و مسابقه مى دهد، نفس نفس مى زند تا به مقصد برسد، خدى سبحان هم فرمود: برى گرفتن فضايل منافسه بدهيد: {فَلْيَتَنافَسُ الْمُتَنافِسُون} شما نفس نفس بزنيد تا آن شى ء نفيس و ارزنده را بگيريد. امام(عليه السلام) در خطاب به ماه مبارك مى فرمايد: هيچ ماه و ايامى و لحظاتى با تو منافسه نمى كند و رقابت ندارد: تو پيشگامى و همه ماهها به دنبال تو هستند. اينچنين نيست كه انسان بگويد: در ماه مبارك رمضان حرفها را مى شنوم و بعداً عمل مى كنم، اگر فعلاً عمل نشود، بعداً هم عمل نمى شود، چون زمانهى ديگر آن قدرت را ندارد كه با ماه مبارك رمضان در كسب توفيق انسان رقابت كنند.
ماه مبارك با همراهانش مى آيد
در بيان نورانى نبى گرامى اسلام(صلى الله عليه وآله)هست كه حضرت مى فرمايد: «أيّها الناس قد أقبل إليكم شهرالله بالبركة والرّحمة و المغفرة». فرمود: مردم ماه خدا رو كرده است، سخن از آمدن و نزديك شدن نيست، اين ماه به خدا منسوب است و اين ماه خدا با همراهانش به شما رو كرده است «بالبركة و الرحمة و المغفرة» با بركت و رحمت و مغفرت. مواظب باشيد و به استقبالش بشتابيد، آماده باشديد كه او را درست درك كنيد. «بركت» خير مستدام است، آنچه كه مى ماند بركت است، در بيابان گودالى هايى كه آبها در آن جمع مى شود و مى ماند را «بِركه» مى گويند. اين ماه به همراه بركت، رحمت و مغفرت است. رحمت و مغفرت تنها آمرزش از گناهان نيست، آن درجات عاليه را هم خدى سبحان رحمت مى نامد. رحمت خاصّه كه مخصوص مؤمنين است: {اِنَّ رَحْمَةَ اللهِ قَرِيبٌ مِنَ الْمُحْسِنِين} در ماه مبارك رمضان تحصيل اين رحمت خاصّه آسان است.
اول سالِ اهلِ سير و سلوك
از ابن طاووس نقل شده است كه مى فرمايد: عدهى اول سالشان اول فرودين است. يك نوجوان اول سال او اوّل فروردين است كه تلاش مى كند لباس نو بپوشد، درختها اوّل سالشان فروردين است كه لباسهى نو و تازه در بر مى كنند، يك تاجر كه كارگاه توليدى دارد در فرصت ديگرى اوّل سال را تعيين مى كند، امّا آنها كه اهل سير و [(1)1 ـ اعراف، آيه56 ] سلوكند، اوّل سالشان ماه مبارك رمضان است، حسابها را از ماه مباركى تا ماه مبارك بررسى مى كنند، كه ماه مبارك رمضان گذشته چه درجهى داشته و امسال چه درجهى دارند، چقدر مطلب فهميده و چقدر مسائل برايشان حل شده است، چقدر در برابر گناه قدرت تمكين داشته و چقدر در برابر دشمن قدرت تصميم دارند. ماه مبارك رمضان برى سالكان الى الله ماه محاسبه است. لذا امام سجّاد(عليه السلام)فرمود: هيچكس در سراسر جهان به اندازه ما در اين ماه استفاده نكرد. «و اربحنا أفضل ارباح العالمين». اگر انسان يك مسافرى است كه سفر ابد در پيش دارد، ره توشه آن سفر ابد را بايد در همين چند روز تهيه كند، و اگر درهى آسمان به چهره مؤمن باز مى شود، و اگر مؤمن مى تواند با وارستگى به باطن عالم راه پيدا كند، و اگر بهترين فرصت، ماه مبارك رمضان است، پس بهترين سود را ماه مبارك رمضان و اهلش دارند.
انسان وارسته عاشق ماه مبارك
رسول الله(صلى الله عليه وآله)فرمود: «افضل النّاس من عشق العبادة فعانقها و أحبّها بقلبه و باشرها بجسده و تفرّع لها هو لايبالى على ما أصبح من الدنيا على عسر أم على يُسر». [(1)1 ـ صحيفه سجاديه، دعى 45، در وداع ماه مبارك. ]
لطفا منتظر باشید ...
