انقلاب اسلامی و جمهوریت نظام نسخه متنی

در زمينه اينكه در انديشه سياسي امام راحل، مردم چه نقشي دارند؟

آيانقش مشروعيت بخشي دارند يا مقبوليت؟

آيا نقش كاركردي دارند يافراتر از آن؟

و آيا اساسا مردم محق هستند يا مكلف؟

در بين انديشمندان بحثهاي زيادي مطرح شده است؛ ولي به نظر مي رسد كه در انديشه امام، مردم هم مكلف هستند و هم محق، و اين حق نيزعلاوه بر ريشه ديني با قانون طبيعي نيز سازگار است؛ «از حقوق اوليه هر ملتي است كه بايد سرنوشت و تعيين شكل و نوع حكومت خود را در دست داشته باشد».[3] اين عبارت به خوبي حاكميت مردم را در تعيين شكل حكومت نشان مي دهد؛ ضمن اينكه راي مردم دراين بخش از مشاركت سياسي، اصالت هم دارد. بنابراين، در انديشه امام، مردم در واژه (جمهوري اسلامي) كه به شكل و ساختار حكومت برمي گردد، حق مشروعيت بخشي دارند. از لحن كلام امام «ره » چنين استنباط مي شود كه راي مردم مسلمان نافذ است. بنابراين ازديدگاه امام، مردم مسلمان منطقا حكومتي را مي پسندند كه اسلامي باشد؛ يعني اسلامي بودن جمهوري بر مردم تحميل نشده است و لذااصل سؤال (پارادوكس جمهوريت و اسلاميت) موضوعا و تخصصا در نظرامام قابل طرح نمي باشد. ما تابع آراي ملت هستيم.

ملت ما هرطوري راي داد ما هم از آنها تبعيت مي كنيم. ما حق نداريم،خداي تبارك و تعالي به ما حق نداده است، پيغمبر اسلام به ما حق نداده است كه ما به ملتمان يك چيزي را تحميل بكنيم.[4] و نيز؛ ماهيت حكومت جمهوري اسلامي، اين است كه با شرايطي كه اسلام براي حكومت قرار داده است. (و) با اتكاء به آراي عمومي ملت، حكومت تشكيل شد و مجري احكام اسلام مي باشد.[5] و نيز؛ مردم به خبرگان راي دادند تا مجتهدين و علمايي را براي حكومتشان تعيين كنند.

[1]. همان.

[2]. صحيفه نور، چاپ دوم، ج2، ص؛351 ج3، ص41 و 72 و 107.

[3]. صحيفه نور، ج3، ص42، 18 / 8 / 1357.

[4]. همان، ج1، ص181، 19 / 8 / 58.

[5]. همان، ج3، ص105، 20 / 8 / 58، پاريس.